بحث دربارة نقش مردم در حکومت و نیز مفهوم دموکراسی بیش از یک قرن است که بهطور جدی وارد ادبیات سیاسی کشور ما شده است. به لحاظ زمانی، علمای شیعی از زمان نهضت مشروطیت به بعد، این مباحث را مورد توجه قرار دادند و به نظریهپردازی، با نگاه دینی، پرداختند که کسانی چون آخوند خراسانی، میرزای نائینی، شیخ فضل الله نوری و امام خمینی در این زمینه نامبردارند. به عنوان نخستین سؤال از جنابعالی میپرسیم که متفکران شیعی در یک قرن اخیر چه برداشتی از مفهوم دموکراسی داشتهاند؟ ; در پاسخ به این سؤال لازم میدانم ابتدا دو مقده را ذکر کنم. مقدمه اول اینکه دموکراسی از جمله واژههای سیاسی است که در طول زمان، از لحاظ مفهومی، دستخوش تغییر بسیار شده است و اجماع نظری دربارة معنای آن وجود ندارد. سرنوشت این مفهوم مانند بسیاری دیگر از مفاهیم و واژههای سیاسی نظیر امنیت، آزادی و انقلاب است که برداشت امروز ما از آنها غیر از برداشت گذشتگان ماست.