آینده بین‌المللی‌سازی کلان‌شهرهای ایران مبتنی بر رقابت‌پذیری حکومت‌های محلی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دولتی (شهری)، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار گروه مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی،

3 کارشناس ارشد مدیریت شهری، دانشگاه علامه طباطبائی

4 دکترای مدیریت آموزشی، دانشگاه علامه طباطبایی،

چکیده

کلان‌شهرهای ایران به‌رغم مزیت‌های نسبی فراوان به علت فقدان رویکرد راهبردی و نگاه به آینده در حوزه مدیریت شهری و بی‌توجهی به نقش حکومت‌های محلی در ارتقای توان رقابتی، ضعف قابل‌توجهی درروند بین‌المللی شدن دارند. هرچند این روند به ساختار نهادی، اقتصادی و موقعیت ژئوپلیتیکی آنها بستگی دارد، اما بستر اصلی موفقیت و کارآمدی تا حد زیادی به سبک حکمرانی، میزان آزادی عمل، اختیارات و رقابت‌پذیری حکومت‌های محلی وابسته است.
تدوین استراتژی‌های بین‌المللی‌سازی کلانشهرهای ایران هدف اصلی تحقیق است. روش تحقیق موردی- زمینه‌ای با رویکرد آمیخته است. داده‌ها به روش میدانی و ابزار مصاحبه و پرسشنامه گردآوری شد. با تحلیل مضمون، 217 مضمون پایه، 62 مضمون تفسیری و 7 مضمون محوری استخراج و با تعیین فرصت‌ها و چالش‌ها، نقاط قوت و ضعف حکمرانی محلی در ارکان نهادی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی؛ راهبردهای بهبود عملکرد رقابتی و افزایش نفوذ ژئوپلیتیکی در سطح بین‌الملل ارائه‌ شد. یافته‌ها بیانگر غلبه نقاط ضعف حکومت‌های محلی بر نقاط قوت و تفوق فرصت‌های محیطی بر چالش‌ها است و با استفاده از فرصت‌ها، می‌توان تاحدودی بر نقاط ضعف حکومت‌های محلی فائق گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Future of Internationalization of Iranian Metropolises Based on the Competitiveness of Local Governments in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Seyed Jalalauddin Faraji 1
  • Seyed Javad Amini 2
  • Marjan Jafari Nozar 3
  • Majid Arash 4
1 Assistant Professor, Department of (urban) Public Administration, Allameh Tabatabai University,
2 Assistant Professor, Department of strategic management, national defense Supreme University,
3 Graduated masters, Urban Management, Allameh Tabatabai University,
4 PH.D in Educational Management, Allameh Tabatabai University,
چکیده [English]

Despite the relative advantages, Iran's metropolises have significant vulnerabilities in the process of internationalization that are due to the absence of a strategic approach and potential direction in the field of urban management and, at the same time, the disregard for the role of local governments in enhancing the competitiveness of these cities. Although the existence of metropolises in the international arena depends on the economic and institutional structure on the one hand and the geopolitical situation on the other, however, the main factors of success depend primarily on the form, the degree of independence and power, and the competitiveness of local government.
The goal of this study is to establish the appropriate strategies for the internationalization of Iran's metropolises. This research utilized applied type and case-field research method with a mixed approach. In the content analysis phase, 217 basic themes, 62 interpretive themes (organizers), and 4 central themes were identified. Then the strengths and weaknesses of local governance of Iranian metropolises in administrative, economic, and geopolitical spheres; and strategies of local governments to boost their competitive performance and develop geopolitical influence at the international level were presented.
The research findings indicate that the weaknesses of local governments outweigh their strengths.  At the same time, the dominance of environmental opportunities over the challenges in this area. Thus, to a certain degree, taking advantage of the available potentials could reduce the shortcomings of the local governments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Future
  • Local Governments
  • Urban Management
  • Local Governance
  • Metropolises
  • Internationalization
اسماعیل‌زاده، حسن؛ کوزه‌گر، لطفعلی؛ علیان، مهدی و آدینه‌وند،علی‌اصغر (1395)، « فراتحلیلی بر پژوهش‌های حوزه‌ی حکمروایی شهری در ایران»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 20، تابستان 1395، شماره 2.
آبیار، منصور؛ مسعود نیا، حسین؛ شهرام‌نیا، امیر مسعود و حاتمی، عباس (1396)، « نقش مدیریت شهری در فرآیند توسعه سیاسی، مطالعه موردی: ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست جهانی. دوره ششم، شماره اول، بهار 1396.
احمدی‌پور، زهرا و میرزائی تبار، میثم (1397). ژئوپلیتیک شهری و تبیین مفهوم رقابت، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 29، شماره 20، تابستان 1397.
برک‌پور، ناصر و اسدی، ایرج ( 1388)، « مدیریت و حکمروایی شهری»، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.
پورشکیبایی پدرام (1389) اصطلاحات اقتصاد شهری، فصلنامه اقتصاد شهر، شماره 7، ص 117.
توکلی،عبداله؛ بهاره، ماه بانویی(1392)، بررسی رتبه رقابت پذیری کشورهای منطقه براساس شاخص های"نهادهای عمومی و خصوصی" و ارایه راهکارهایی برای ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی ایران، دو فصلنامه علمی –پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، سال دهم ، شماره 20
جان‌پرور، محسن و قربانی سپهر، آرش (1397). تبیین و شناخت مؤلفه‌های ژئوپلیتیک شهری، فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای) سال هشتم، شماره 4.
حافظ نیا، محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد انتشارات پاپلی.
حافظ نیا ، م. (1386). پیدا کردن معادل معانی کلمات جغرافیای سیاسی ، مجله بین‌المللی ژئوپلیتیک ، 1 (14).
حسین‌پور پویان، رضا (1392). تبیین مؤلفه‌های جغرافیایی ژئوپلیتیکی روابط در مناطق ژئوپلیتیکی. فصلنامه ژئوپلیتیک- سال 9. شماره دوم.
خواجوی، محسن (1389). رقابت پذیری و مولفه‌های اقتصاد شهری، ماهنامه اقتصاد بازار، سال دوم، شماره نهم،
دلبری، محمد (1393). رقابت پذیری اقتصادی شهرها با تأکید بر عوامل مؤثر بر شاخص رقابت پذیری شهری (GUCI)، اولین همایش ملی در جستجوی شهر فردا واکاوی مفاهیم و مصادیق در شهر اسلامی - ایرانی، تهران، شرکت دیبا افق رایا، https://www.civilica.com/Paper-NCFC01-NCFC01_098.html
رفیعیان، مجتبی و فرح‌زاد، مریم (1394) رقابت‌پذیری کلان‌شهرها در عرصه‌های فراملی با تأکید بر کلان‌شهر تهران، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی، اولین کنفرانس بین‌المللی علوم جغرافیایی
شاه آبادی، ابوالفضل و عبدالله  پورجوان.  (1389)«حکمرانی،  رقابت‌پذیری  و  رشد اقتصادی کشورهای منتخب .» راهبرد توسعه، شماره 22
شهیکی تاش، محمد نبی؛محمودپور، کامران  و محسنی، حدیثه(1394)، بررسی عوامل تأثیرگذار بر شاخص رقابت پذیری کشورها با تأکید بر اقتصاد ایران، مجله علمی ترویجی سیاست های مالی و اقتصادی
ضرابی، اصغر و محبوب‌فر، محمدرضا (1392)،« کاربرد مدل swot-qspm در تدوین استراتژی توسعه گردشگری شهر کاشان»، مجله علمی-پزوهشی برنامه‌ریزی فضایی، دوره 3، شماره 4، زمستان 1392، ص 37-58.
علی‌اکبری، اسماعیل؛ خدادادکاشی، فرهاد و کماسی، حسین ( 1397) « ارزیابی رقابت‌پذیری اقتصادی کلان‌شهرهای ایران»، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 8، شماره 29.
کاظمیان، غلامرضا؛ صالحی، اسماعیل؛ ایازی، سیدمحمدهادی؛ نوذرپور، علی؛ سعیدی رضوانی، نوید؛ ایمانی جاجرمی، حسین و مجید عبدالهی(1392) مدیریت شهری، جلد اول، انتشارات تیسا
کمانرودی کجوری، موسی؛ کرمی، تاج‌الدین و عبدی، عطاالله ( 1389)، « تبیین فلسفی-مفهومی جغرافیای سیاسی شهر»، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، پاییز شماره 19.
کارگر سامانی، امیر؛ اسدالله، کردناییج؛ خداداد حسینی، حمید و موسوی شفایی،مسعود (1393)، « تأثیر رقابت‌پذیری شهری بر رقابت‌پذیری ملی»، چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، شماره 20-زمستان 1393، ص 123-129.
میرحیدر، دره (1380).مبانی جغرافیای سیاسی .چاپ هشتم .تهران .انتشارات سمت.
مقیمی، محمد (1377)، «سازمان و مدیریت رویکردی پژوهشی»، تهران، نشریه ترمه.
مقیمی، محمد (1382)، اداره امور حکومت‌های محلی مدیریت شوراها و شهرداری‌ها، انتشارات سمت
نجاتی حسینی، سید محمود (1390) سیاست شهری و دیپلماسی شهری، جامعه‌شناسی تاریخی دوره 3 ،شمـاره 2.
 
Chung Man Tsui, AlSayyad Nezar (2011) A History of Dispossession: Governmentality and the Politics of Property in Nanjing, 1927 – 1978, University of California, Berkeley
Faraji S. J., Jafari nozar M. & Arash M. (2019) The analysis of smart governance scenarios of the urban culture in multicultural cities based on two concepts of “cultural intelligence” and “smart governance”, Geojournal, DOI: 10.1007/s10708-019-10074-6
Graham, Stephan, (2004). Cities, War and Terrorism: Towards an Urban Geopolitics, Oxford: Blackwell, P 24.
Hall, P. (2005). "The World’s Urban Systems: A European Perspective", Global Urban Development, Vol .1.
Kargar Samani, A.(2015): Developing a Model for Urban Competitiveness, Regarding Good Urban Governance Indexes in the Context of Globalization, Tarbiat Modares University, the Degree of Doctor of Philosophy (Ph.D) in Strategic Management
Mark, M.; Katz, B; Rahman, S.; Warren, D. (2008). "MetroPolicy: Shaping A New Federal Partnership for a Metropolitan Nation"(PDF). Brookings Institution. pp. 4–103.
Pacione, M. (2005).Urban Geography: A Global Perspective. New York: Routledge.
Pluijim R.v.d. and Melissen J. (2007) city diplomacy: the expending role of cities in international politics, the Hangue, Netherlands institute of international relation Clingendael. Clingendael Diplomacy Papers No. 10. ISBN-13: 978-90-5031-116-8.
Sassen, S. (2001). The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton University Press.
Taylor, Marcus (2010), “Conscripts of Competitiveness: culture, institutions and capital in contemporary development”, pages 561-579.
Viltard, Y., Bernard, H., (2017) The Unstoppable Internationalization of Cities and Regions. Issues - Trends – Prospects. Highlights of the sumposium
Schwab k. (2019) The Global Competitiveness Report 2019, World Economic Forum, ISBN-13: 978-2-940631-02-5.
Warf B. (2007) Time-space compression historical geographies, DOI: 10.4324/9780203938058
https://www.imd.org/wcc/world-competitiveness-center-rankings/world-competitiveness-ranking-2019/