اقیانوس منجمد شمالی، صحنه عملیاتی قرن 21یا طلوع طالع روسیه

نویسنده

چکیده

آرکتیک یا دایره قطبی منطقه‌ای است که در بالاتر از مدار 70 درجه تا قطب شمال امتداد یافته و در انتهای خشکی‌های قاره اروپا- آسیا و آمریکای‌شمالی واقع شده و با عنوان اقیانوس منجمد شمالی، کوچک‌ترین اقیانوس جهان را تشکیل می‌دهد و به‌وسیله کشورهای روسیه، کانادا، دانمارک، نروژ و آمریکا احاطه گردیده، به همین دلیل به آن مدیترانه قطبی نیز گفته می‌شود. این اقیانوس به دلیل یخبندان مستمر، از دسترس بشریت دور بوده و منابع بستر و زیر بستر آن بکر و دست‌نخورده باقی‌مانده است. برآوردهای مقدماتی نشان می‌دهد، تقریباً 20 درصد منابع معدنی و 25 درصد منابع انرژی جهان در بستر اقیانوس واقع شده است. در بین کشورهای محیط این دریا روسیه کمترین دسترسی به آب‌های آزاد جهان را دارد. وضعیت و محدوده حقوقی آب‌های سرزمینی کشورها تاکنون تحدید حدود نشده است. طبق کنوانسیون حقوق دریاها، به دلیل محدود‌بودن عرصه این دریا بیش از 50 درصد سطح آن در محدوده 200 مایل منطقه انحصاری اقتصادی قرار می‌گیرد و حال آنکه بعضی کشورهای ساحلی مدعی تقسیم آن بر مبنای قاعده سکتور (قطاع) می‌باشند. تحقیقات مؤسسات اقیانوس‌شناسی نشان می‌دهد درصورتی‌که روند گرم‌شدن زمین ادامه یابد، در تابستان سال 2030 سطح این اقیانوس بدون یخ خواهد بود و در آن صورت منابع عظیم این دریا قابل بهره‌برداری و آبراه‌های آن‌که کوتاه‌تر و اقتصادی‌تر از مسیرهای کنونی است، اقیانوس‌های اطلس و آرام را به هم متصل خواهد کرد و علاوه بر آن پای بشر به این منطقه گشوده خواهد شد. این تحقیق به‌منظور پاسخ به پرسش: چگونگی روند ذوب‌شدن یخ‌ها و بررسی تأثیرات نظامی، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک این روند بر منطقه و جهان است که از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، همان‌گونه که صاحب‌نظران پیش‌بینی می‌کنند، در نیمه قرن 21 این منطقه صحنه عملیات جهانی خواهد بود. ذوب‌شدن یخ‌ها، دایره راه‌های آبی تجارت جهانی را به‌عنوان یک فرصت بی‌بدیل، به اقتصاد جهانی ارائه خواهد داد. به‌واسطه وسعت زیاد جغرافیایی و طول سواحل، روسیه بیشترین بهره اقتصادی را خواهد برد و محدودیت تاریخی ژئواستراتژیک این کشور نیز برطرف خواهد شد، اگرچه آسیب‌پذیری نظامی این کشور افزایش می‌یابد، درعین‌حال نحوه بهره‌برداری از منابع و تحدید حدود قانونی آب‌ها، می‌تواند موجبات تنازع بین کشورها را فراهم آورده و امنیت جهانی به‌ویژه قدرت‌های بزرگ، به‌خصوص در بُعد نظامی نیز متأثر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Arctic Ocean: Operational Stage of the 21st Century or the Rise of Russia

چکیده [English]

Arctic or circle region extending above 70° to north pole is located at the end of the lands of continental Europe, Asia and North America, such as the Great Sea and the Arctic Ocean. It is the smallest ocean in the world surrounded by Russia, Canada, Denmark, Norway and America and for this reason, it is also called polar Mediterranean. This icy ocean, out of the reach of human beings, has remained intact. Preliminary estimates indicate that approximately 20% of mineral resources and 25% of world energy resources are located on the bed of the ocean. Russia has the smallest access to the world seas. The status and legal limits of its territorial waters have already been delienated. According to the existing Conventions, the five surrounding Arctic countries are limited to a 200 mile exclusive economic zone based on the sector principle. Oceanographic research institutes show that if global warming trends continue, the Arctic Ocean will be ice-free in summer season by 2030. A research was conducted to answer the question that how the melting ice affects military, geo-strategic and geo-economic issues. The results show that, in the 21st century, this area will be the scene of global operations. Melting ice, will open waterways which could be an opportunity for global trade and economy, but, it could lead to a struggle between countries which world threaten global security

کلیدواژه‌ها [English]

  • melting Arctic؛ regional powers؛ geo-strategy
  • geo economy؛ world trade؛ waterways