مبانی نظری محور مقاومت اسلامی با نگاهی بر انتر ناسیونالیسم اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل -دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه اصفهان(خوراسگان)-اصفهان -ایران

2 دانشیار،گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل ،دانشکده علوم اداری و اقتصاد،دانشگاه اصفهان،اصفهان ،ایران

3 دانشیارگروه روابط بین الملل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان(خوراسگان)،اصفهان ،ایران

چکیده

چکیده
گفتمان محور مقاومت اسلامی که بازتولید فرهنگ مقاومت ملت ایران در برابر استبداد داخلی و استکبار جهانی است با ابداع شیوه نوینی از مقاومت، منافع غرب و صهیونیسم جهانی را در منطقه خاورمیانه مورد تهدید قرار داده و با ایجاد چالش در توازن قوای منطقه‌ای عملاً به مکانیزم قدرتمندی جهت مقابله با سیاست‌های استکباری در منطقه تبدیل شده است. تحلیل مبانی نظری حاکم بر این گفتمان مهم‌ترین هدف این پژوهش است. بررسی قابلیت‌های گفتمان در تحقق انتر ناسیونالیسم اسلامی، ارائه تحلیلی دقیق از ژئوپلیتیک شیعه و بررسی نقش جمهوری اسلامی ایران در هدایت محور مقاومت اسلامی از دیگر اهدافی است که در پژوهش دنبال می‌شود. نظریه و روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه باتوجه‌به قابلیت‌هایی که در تحلیل مفاهیم سیاسی، برخوردار است
به‌عنوان چارچوب نظری و ابزار تحلیل داده‌های مقاله انتخاب شده است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش گفتمان محور مقاومت اسلامی از قابلیت‌های لازم جهت هزمون شدن در جهان اسلام برخوردار است و انتظار می‌رود با توسعه مبانی فکری و بسط حوزه جغرافیایی، زمینه تشکیل امت واحده اسلامی و انتر ناسیونالیسم اسلامی را بر مبنای اصول اسلام اصیل انقلابی فراهم نماید.

.

واژه‌های کلیدی
محور مقاومت اسلامی؛ انتر ناسیونالیسم اسلامی؛ هلال شیعی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Theoretical Foundations of Islamic Resistance by Looking at Islamic Internationalism

نویسندگان [English]

  • Yad-o-llah Goodarzi Taqanki 1
  • Hamid Nassaj 2
  • Mahnaz Goodarzi 3
1 Department of Political Science and International Relations - Faculty of Literature and Humanities - University of Isfahan (Khorasgan) - Isfahan - Iran
2 Associate Professor, Department of Political Science and International Relations, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Associate Professor, Department of International Relations, Faculty of Literature and Humanities, Islamic Azad University of Isfahan (Khorasgan) -Isfahan-Iran
چکیده [English]

Creating a new way of resistance against the system of domination, the discourse of Islamic resistance that is a reproduction of the Iranians' culture of resistance against domestic despotism and global arrogance has made profound changes in the geopolitics of the Middle East and caused serious challenges for regional forces balance through threatening the interest of the West and Zionism in the region. It has practically turned into a powerful mechanism to fight arrogant politics in the region. Analyzing the theoretical foundations of the discourse was the main purpose of the present study. Other purposes of this study were to investigate the theoretical capacities of the discourse in realizing Islamic internationalism, provide an accurate analysis of Shia geopolitics, and investigate the role of the Islamic Republic of Iran in leading the Islamic resistance. According to Laclau and Mouffe's theoretical capacities and discourse analysis theory in analyzing the political concepts, this theory was selected as the theoretical framework and data analysis tool in this thesis. Based on the results, the discourse of Islamic resistance has the capacity to be hegemonic at the international level especially in West Asia and the Middle East, due to its various theoretical and practical capacities. It is expected to provide the grounds to form an Islamic internationalism and unified nation based on the principles of original Revolutionary Islam through developing the intellectual foundations and expanding the geographical area.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Resistance
  • Islamic Internationalism
  • Shiite Crescent
  • Discourse Theoretical Foundations
امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد ، رهبرقاضی، محمودرضا و مرندی،زهره (1392). تحول گفتمان هویت در ترکیه از کمالیسم به اسلام‌گرایی با تاکید بر حزب عدالت و توسعه. مجله مطالعات جهان اسلام،شماره3 ،ص. 45-72.
امام‌خامنه‌ای،سیدعلی (1369، خرداد 10)، پیام مقام معظم رهبری به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام‌خمینی (ره). بازیابی از khamenei.ir: www.khamenei.ir
امام‌خمینی، روح‌الله (1379)، صحیفه امام (22 جلد). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (ره).
بهرام‌پور، شعبانعلی (1379)، در آمدی بر تحلیل گفتمان. (تاجیک، محمدرضا، تدوین) فرهنگ گفتمان.
بهروز لک، غلامرضا، (1385) جهانی‌شدن و سرانجام نزاع گفتمان‌ها. فصلنامه علوم سیاسی، شماره 36. ص35-72
بهروز لک، غلامرضا (1386)، جهانی‌شدن و اسلام سیاسی در ایران، چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
تاجیک، محمدرضا (1383)،گفتمان، پادگفتمان و سیاست، چاپ اول، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم‌انسانی.
تقی‌زاده‌داوری، محمود (1383)، سخنرانی: شیعه و مذاهب دیگر، بررسی حوزه‌های جغرافیایی تعاملی و چالشی. فصلنامه تخصصی شیعه‌شناسی، شماره 8، ص. 165-200.
جمالی، جمال (1386)، هلال شیعی و هژمونی آمریکا. مجله شیعه‌شناسی، شماره 20، ص. 71-88.
حافظ‌نیا، محمدرضا، (1379) تعریفی نو از ژئوپلیتیک، مجله تحقیقات جغرافیایی، شماره 58-59،ص،. 71-88
حسینی‌زاده، سید محمدعلی (1383)، نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی. فصلنامه علوم سیاسی، ص. 181-212.
حسینی‌زاده، سید محمدعلی (1386)، اسلام سیاسی در ایران، چاپ اول، قم: دانشگاه مفید.
حشمت‌زاده، محمدباقر (1384)، مقدمه و چارچوبی برای بررسی تأثیرات انقلاب اسلامی در کشورهای اسلامی. نامه‌پژوهش، شماره 12، ص. 211-234.
حقیقت، صادق (1378) ،درآمدی بر اندیشه سیاسی (مجموعه مقالات)،تهران: مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی، انتشارات الهدی.
داوند، محمد، اسلامی، محسن و داوند،حجت (1397). تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر هندسه قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا. فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 25 ص. 72-99.
دریفوس، هربرت (1376)، میشل فوکو: فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، چاپ اول، (بشیریه، حسین، مترجم) تهران: نشر نی.
رسولی‌ثانی‌آبادی، الهام و مجتبی روستایی (1398) موازنه تهدید و اتحاد اعراب و اسرائیل دربرابر محور مقاومت،فصلنامه مطالعات خاورمیانه، ص113-134.
رضاپور، حسین (1393)، تأثیرات انقلاب اسلامی بر نظام بین‌الملل. فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 37، ص. 141-158.
رضایی‌جعفری، محسن، آقاحسینی، علیرضا و علی حسینی،علی (1395)، گفتمان انقلاب اسلامی ایران، الزامات اشاعه ارزش‌های آن در عصر جهانی‌شدن براساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، شماره 20 ص. 85-110.
ساعی، علی (1386)، روش تحقیق در علوم اجتماعی با رهیافت عقلانیت انتقادی. تهران: انتشارات سمت.
سجادی، سیدقیوم (1383)، مهدویت و جهانی‌شدن دو نگاه به آینده. مجله قبستان، ص. 129-142.
صالحی، سیدجواد، مشتاقی،الله‌کرم (1392)، بررسی تطبیقی مبادی و مبانی قدرت در اندیشه سیاسی غرب و اسلام، مطالعه موردی: اندیشه سیاسی رهبران انقلاب اسلامی. پژوهش‌نامه علوم سیاسی، شماره 8، ص. 123-150.
ضرغامی، برزین، شوشتری، سیدمحمدجواد و انصاری‌زاده،سلمان (1393)، ژئوپلیتیک شیعه یا هلال شیعه (مبانی، اهداف و رویکردها). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 1، ص. 197-214.
علی‌حسینی، علی و عربیان،حسین (1395)، ریشه‌یابی بحران‌های ژئوپلیتیکی جهان اسلام با تاکید بر نقش گفتمان سکولار دینی و وهابی - سلفی. اولین همایش بین‌المللی بحران ژئوپلیتیکی جهان اسلام. تهران: دبیرخانه همایش. بازیابی از https://civilica.com/doc/584319
غرویان، محسن و قوامیان،شاکر (1380). ملی‌گرایی از دیدگاه اسلام. مجله معرفت، شماره 50، ص. 104-110.
فوران، جان (1385)،تاریخ تحولات اجتماعی ایران: مقاومت شکننده. (احمد تدین، مترجم) تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
قاسمی، بهزاد (1396). تأثیرات انقلاب اسلامی بر تحولات جغرافیای سیاسی محور مقاومت در مقابل غرب. پانزده خرداد، شماره 51، ص. 143-176.
قزلسفلی، محمدتقی و فرخی،سمیه (1392). پارادایم مقاومت و بیداری اسلامی در پرتو تحولات شمال آفریقا و خاورمیانه. مجله جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، شماره 2، ص. 139-160.
کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (جامعه شبکه‌ای). (احدعلی قلیان و افشین خاک‌باز، مترجم) تهران: طرح نو.
کرم‌زادی، مسلم (1395)، سلفی‌گری جهادی - تکفیری و آینده ثبات سیاسی در منطقه خاورمیانه. مجله پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، شماره 18، ص. 113-142.
کریمی، ابوالفضل (1396)، نقش جمهوری اسلامی ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت اسلامی. مجله پژوهش ملل، شماره 2 ص. 1-14.
کسرایی، محمدسالار و پوزش شیرازی،علی (1388)، نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزار کارآمدی در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 3، ص. 339-360.
مظفری، آیت (1386)، مسیحیت صهیونیستی و آینده جهان. حصون، شماره 12، ص. 12-92.
مقدمی، محمدتقی (1390). نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موفه و نقد آن. مجله معرفت فرهنگی، اجتماعی (26)، ص. 91-142.
میرحیدر، دره (1386)، مفاهیم بنیادی در جغرافیای سیاسی، چاپ اول. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
ناظمی‌اردکانی، مهدی و خالدیان،صفرعلی (1397). مؤلفه‌های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در جهان اسلام. مجله مطالعات جهان اسلام، شماره 26، ص. 59-86.
ولی‌زاده، ابوالقاسم (1394)، مقایسه مبانی و شاخص‌های مردم‌سالاری دینی با لیبرال دموکراسی. کنفرانس ملی آینده‌پژوهی، علوم‌انسانی و توسعه. شیراز: مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران. بازیابی از https://civilica.com/doc/452139
هالیدی، فرد (1367)، مفاهیم گوناگون انترناسیونالیسم. اطلاعات سیاسی، اقتصادی، شماره 23، ص. 9-11.
هوشنگی، حسین و پاکتچی،احمد (1390)، بنیادگرایی و سلفیه: بازشناسی طیفی از جریان‌های دینی، چاپ اول تهران: دانشگاه امام صادق (ع)
Arslan، Muhterem Naz. (2015). From “Axis of Resistance” to “Shia Crescent?”: Examining the Islamic Republic of IRAN’S Transnational Foreign Policy from 1979 until 2015. Istanbuls: Şehir University. Retrieved from http://hdl.handle.net/20.500.12424/2033833
Elhusseini، f. (2016). Soft Power in the Middle East: The Invisible Skirmish. E-International Relations، 5. Retrieved from www.e-ir.info-.
Yilmaz، N.،  Duran، B. (2013). Islam، Models and the Middle East: The New Balance of Power following the Arab Spring. Perceptions: Journal of International Affairs، 18(4)، pp. 139-170