مطالعات آینده در عصر جدید نخست با آینده‌پژوهی فناوری آغاز شد، اما اکنون چرخش‌های نظری زیادی را از سر گذرانیده است. در این رابطه، متفکران مفهوم «نسل‌های آینده‌نگاری» را مطرح کرده‌اند تا تغییر تدریجی محورها، حوزه‌های تمرکز، تفاوت بازیگران و اختلاف ابعاد را در قالب الگوهای متنوع با عنوان نسل‌های آینده‌نگاری نشان دهند. این گروه از صاحب‌نظران خاطرنشان می‌سازند که نسل اول آینده‌پژوهی با تمرکز صرف بر موضوع علم و فناوری تکوین یافته است، اما نسل‌های بعدی به‌تدریج بر زمینه‌های متنوع سیاستگذاری عمومی تغییر جهت داده‌اند. پرسش اساسی مقاله آن است که مشخصات پژوهش‌ها و برنامه‌های آینده‌پژوهی در ایران به‌طور عمده متناسب با چه نسلی از آینده‌پژوهی قرار دارد و نقاط ضعف آن در چیست. پرسش دوم آن است که آینده‌پژوهی چگونه می‌تواند به ابزاری برای حل چالش‌های عمومی جامعه تبدیل شود. مقاله در ساخت مدل مفهومی از رویکرد تناظری اندرسن استفاده می‌کند. جمع‌آوری داده با استفاده از روش مصاحبه عمیق و تحلیل اسنادی پروژه‌های آینده‌پژوهی انجام شده و یافته‌ها با روش تحلیل محتوا در چارچوب طبقه‌بندی برگرفته از طبقه‌بندی‌ ساریتاش و اندرسن تحلیل شده‌اند. در پاسخ به دو پرسش پژوهشی، تحلیل‌های مقاله گویای آن است که نخست، رویکرد طرح‌ها و برنامه‌های آینده‌پژوهی در ایران، عموماً در نسل‌های اول و دوم بوده و از این جهت دچار ضعف منطقی و ابزاری برای رویارویی با چالش‌های فعلی است.‏ دوم، رشد علمی ایران در عرصه آینده‌پژوهی، یک رشد نامتوازن بوده، بدین‌صورت که در دو دهه اخیر، ایران از حیث تکنیک و اجرای فنی طرح‌ها در آینده‌پژوهی رشد داشته، اما در عرصه ارتباط با فرایند برنامه‌ریزی از یک‌طرف و مشارکت‌پذیری فرایند از ‏سوی دیگر، کم‌توسعه مانده است. از این جهت، ارتقای وضعیت آینده‌پژوهی در ایران برای ایفای نقش مؤثر در سیاستگذاری، در گرو ساخت چشم‌انداز واحد بر اساس اجماع نخبگان، توسعه ساختار و فرایند مناسب حکمرانی است.

پول حامل ارزش است و در اثر یک فرایند دوطرفه تولید می‌شود که متأثر از بازار و دولت می‌باشد. از آنجایی‌که پول حامل ارزش است، کلیه متغیرهای اقتصادی که دارای ارزش هستند، می‌توانند توسط پول حمل یا نمایندگی شوند. از سوی دیگر، دولت بدون بازار و بازار بدون دولت نمی‌توانند پول خلق کنند. بنابراین پول پدیده‌ای ناشی از دو عامل است. این مقاله پس از مرور مطالعات پیشین بر روی ماهیت، نقش و کارکرد پول، به بررسی نظرات پولی موجود و ناتوانی آن‌ها در تفسیر تغییرات گسترده در انواع پول‌های به‌کاررفته در تاریخ اقتصادی می‌پردازد. مشاهده می‌شود که هم در تعریف، هم در شکل، هم در نقش و هم در منشأ پیدایش پول در اقتصاد، وحدت نظری نبوده است. سپس به ارائه¬ یک نظریه ترکیبی با کمک نظریه ارزش برای پاسخ به این تغییرات پولی می¬پردازد که قادر است پراکندگی مباحث مربوط به پول را کاهش دهد و با معرفی یک مفهوم مرکزی برای پول، تعریف، نقش و منشأ آن را با وضوح بیشتری توضیح دهد. دو دیدگاه در خلق پول که یکی آن را ناشی از بازار و دیگری خلق پول را ناشی از دولت می‌داند در نظریه جدید ترکیب شده‌اند. پول خود را به سه صورت در اقتصاد نشان می‌دهد. یکی پول دولتی است که بانک مرکزی تولید می‌کند و دیگری پول درون‌زا یا پول بانکی است که بازارهای پولی آن را ایجاد می‌کنند و سومی پول مبادله‌ای یا پول محاسباتی است که در بازارهای حقیقی جریان می‌یابد که هرکدام از اشکال آن دارای ماهیت و کارکرد جداگانه‌ای هستند. واژه‌های کلیدی: كالاي پولي، نيازهاي اقتصادي، انواع پول، ابزار پولی، دولت و بازار طبقه‌بندیJEL:E42, E51, E52

استواری نظام‌های سیاسی بر پایه میزان مشارکت افراد جامعه است و این میزان مشارکت افراد تابع بسیار مهمی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد شخصیتی و تعاملی است. از این‌رو، این پژوهش با هدف بررسی تعیین چشم‌انداز مشارکت سیاسی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی با نقش میانجی‌گری روابط موضوعی در میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات صورت پذیرفت. این پژوهش از نوع پژوهش‌های همبستگی مبتنی‌بر روش مدل‌یابی معادلات ساختاری است. در این پژوهش تعداد 500 دانشجو به‌عنوان حجم نمونه با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه شخصيتي نئو، پرسشنامه روابط موضوعی بل و همکاران (2008)، پرسشنامه مشارکت سیاسی فرج‌زاده استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مدل پژوهش تأیید شد و به‌طورکلی تقریباً نیمی (43%) از مشارکت سیاسی توسط ویژگی‌های شخصیتی و روابط موضوعی قابل تبیین است. همچنین متغیرهای ویژگی‌های شخصیتی و روابط موضوعی بر مشارکت سیاسی اثر مستقیم معنادار دارند و مسیر ویژگی‌های شخصیتی با میانجی‌گری روابط موضوعی اثر غیرمستقیمی بر مشارکت سیاسی نشان دادند. نتایج این پژوهش بر ضرورت الگوهای ارتباطی موضوعی در زمینه‌ای از ویژگی‌های سرشتی افراد در فعالیت‌های کلان اجتماعی و ملی تأکید دارد.

برنامه‌ريزي براي آينده صنايع در شرايط عدم قطعيت، نيازمند تدوين سناريوي آینده‌پژوهانه است. اين كار نيازمند دانش، هزينه و زمان است و انجام آن براي همه بنگاه‌هاي كوچك و بزرگ امکان‌پذیر نيست. از طرف ديگر، گاهي سناريوهاي موجود تدوین‌شده در سطوح مختلف و با رويكردهاي مختلف، مي‌تواند براي ذينفعان اين حوزه قابل استفاده باشد. هدف از اين تحقيق آن است كه نحوه ارتباط بين سناريو سطح صنعت و سطح بنگاه را در قالب مطالعه موردي صنعت كفش استخراج كند. ابتدا رويكردهاي مختلف ادغام سناريوها شناسايي شد. سپس با روش PESTEL و پورتر و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با نظر خبرگان صنعت 30 عامل مؤثر بر صنعت شناسايي شد و‌ 11 عامل بااهمیت و داراي عدم قطعيت تشخيص داده شد و درنهایت با ابزار ميك مك دو عدم قطعيت مهم اندازه بنگاه و توان رقابت شناسايي شد و با روش GBN، چهار سناريوي فیل‌های پرنده، گيوه بابانوئل، عصر دايناسورها و آل استار كدخدا براي صنعت كفش استخراج شد. در گام بعدي با استفاده از رويكرد زورك در اتصال سناريوها و استفاده از نظر خبرگان، سناريوهاي سطح صنعت به سناريوهاي باورپذیر در سطح بنگاه در دو اندازه بنگاه بزرگ و كوچك تعميم داده شد تا باعث تصمیم‌گیری بهتر مديران اين بنگاه‌ها شود. نتایج اين تجربه مي‌تواند گامي براي توسعه و اتصال سناريوها باشد.

توسعه گردشگری به علت وجود بازیگران و ذینفعان مختلف دارای پیچیدگی‌های زیادی است. این پیچیدگی و کنشگری بازیگران مختلف موجب شده است که جهت‌گیری پژوهش‌های حوزه گردشگری در یک دهه گذشته با رویکرد سیستمی روند رو به رشدی داشته باشد و تبیین پویایی‌های سیستم گردشگری در کشور، جایگاه خود را در بین مطالعات مختلف بازنماید. پرسش اصلی که در این مطالعه به دنبال آن بوده‌ایم، این است که انباشت تحقیقات صورت گرفته با این رویکرد سیستمی چگونه بوده و به دنبال پاسخ به کدام مسائل بوده‌اند؟ و دانش انباشته‌شده از چه روش‌هایی استفاده کرده و چه محتوایی را تولید کرده است؟ برای این منظور مجموع پژوهش‌های انجام‌شده در ارتباط با گردشگری و رویکرد سیستمی در فاصله سال‌های 1396-1386 مورد بررسی قرار گرفتند. این مطالعه از جنس مطالعات ثانویه بوده و به روش نظام‌مند انجام شده است و با مراجعه به پایگاه‌های علمی معتبر داخلی به بررسی مقالات، پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی در این زمینه پرداخته است. این مطالعه نشان می‌دهد که غالب پژوهش‌های گردشگری انجام‌شده در کشور با زمینه دانش جغرافیا تهیه شده‌اند و همچنان بررسی صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی در مراحل ابتدایی قرار دارد. همچنین حجم کارهای علمی در این زمینه بسیار ‌اندک بوده و تاکنون تولید ادبیات جامعی که بتواند عناصر و بازیگران سیستم گردشگری را تبیین نماید، صورت نگرفته است.

نظام اداری ابزاری اساسی در پیشبرد اهداف و آرمان‌های مورد نظر نظام جمهوری اسلامی ایران است. لذا شاهد آن هستیم که با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی، اسناد بالادستی و سیاستگذاری کشور شامل قانون اساسی، سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلان ابلاغی و برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، اهمیت ویژه‌ای برای آن قائل هستند و جهت‌گیری کلی آن‌ها به‌سوی نقطه مطلوب و تعالی نظام اداری است. هدف اصلی پژوهش، طراحی مدلی برای تحول نظام اداری از منظر خط‌مشی‌های فرهنگی است. پژوهش حاضر برحسب هدف از نوع تحقیقات توسعه‌ای و برحسب نتیجه از نوع کاربردی است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان علمی و اجرایی کشور تشکیل داده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری شبکه‌ای، هیئت خبرگان علمی ۱۴ نفر و هیئت خبرگان اجرایی ۱۶ نفر تعیین شد. در ادامه با انجام روش دلفی در سه مرحله با تعیین فراوانی پاسخ‌های جمع‌آوری‌شده، ابعاد و شاخص‌های تحول نظام اداری از منظر خط‌مشی‌های فرهنگی شامل ابعاد مؤثر بر تحول نظام اداری (فرهنگی، سیاسی، اداری و اقتصادی)، اجزای نظام اداری (مدیریتی، سیاسی، قانونی و حرفه‌ای)، سطوح نظام اداری (فردی، سازمانی و فراسازمانی)، فرایندهای تحول (ساختار، ارزش‌ها، کارکردها و منابع انسانی) و رویکرد دولت‌ها در مواجهه با تحول (یادگیری، رقابت و تقلید) شناسایی شد.

فصلنامه راهبرد متعلق به پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام با محوریت موضوعات علوم سیاسی از زیرمجموعه علوم انسانی است که از زمستان 1388 موفق به اخذ مجوز علمی- پژوهشی شده است. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی شکلی و محتوایی مقالات این مجله است. روش پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر تحلیل محتواست و از رویکرد توصیفی- تحلیلی برای توصیف و ارزیابی محتوای مقالات جامعه هدف استفاده‌شده است. جامعه آماری این تحقیق، 388 مقاله منتشر‌شده در 9 سال گذشته از شماره 54 (بهار 1389) تا شماره 89 (زمستان 1397) مجله راهبرد است و به‌منظور توصیف عینی و کیفی محتوای مفاهیم، بررسی به‌صورت نظام‌دار و در قالب 11 شاخص انجام شده است. نتایج موضوعی به‌دست‌آمده نشان‌ می‌دهد مقالات در 11 حوزه اصلی و 40 موضوع جزء، قابل دسته‌بندي هستند که از این میان، موضوع علوم سیاسی با 17 درصد، بیشترین مباحث مورد استفاده در این مقالات بوده‌اند. همچنین بیشترین فراوانی در زیر موضوعات به سیاست‌های خارجی با 7 درصد اختصاص یافته است. همچنین میزان مشارکت پژوهشگران خوب ارزیابی شد، به‌گونه‌ای که 800 نفر محقق در نگارش 388 مقاله مشارکت داشته‌اند و در این میان، مشارکت دانشگاه‌های تهرانی بیشتر بوده است. همچنین بررسی مؤلفان مقاله‌ها نیز نشان می‌دهد مؤلفان با رتبه علمی دکتری، دانشجوی دکتری و همچنین استادیار بیشترین تعداد از نویسندگان را به خود اختصاص داده‌اند. بررسی روش‌های پژوهشی نیز نشان داد مقالات توصیفی- تحلیلی، روش تحقیق مطالعات کتابخانه‎ای، بررسی منابع و همچنین ابزار بررسی اسناد و تحلیل محتوا از فن‌های پر استقبال پژوهشگران این حوزه بوده است.

نظر به افزایش تقاضای انرژی‌های تجدیدپذیر، زیست‌توده را می‌توان به‌عنوان منبع کلیدی انرژی‌های تجدیدپذیر دانست. زیست‌توده زباله در سطح جهانی به دلیل سیاست‌های مدیریت زباله و حفظ محیط‌زیست بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این منابع دارای پتانسیل زیادی برای تولید برق هستند هدف تبدیل آن‌ها به انرژی برق، مدیریت زباله‌ها و حفظ محیط‌زیست است، لذا زنجیره تأمین نقش مهمی را در فراهم‌آوری مؤثر و کارآمد منابع زیست‌توده زباله برای تولید انرژی ایفا می‌کند. در این پژوهش، در گام نخست با مصاحبه از خبرگان اجزای زنجیره تأمین زیست‌توده زباله در ایران شناسایی شد. با استفاده از روش نقشه‌‌شناختی فازی ابتدا روابط علی بین اجزای زنجیره بررسی و سپس به سناریوهای مختلف اجزای زنجیره تأمین زیست‌توده زباله در جهت تولید انرژی پرداخته شد. نتایج روابط علی نقشه‌‌شناختی فازی نشان داد که تولید زیست‌توده زباله، پیش‌پردازش (تفکیک)، ذخیره‌سازی در محل دفن و حمل‌ونقل اولیه به ترتیب دارای درجه خروجی 5.5، 3.08، 2.97 و 2.86 هستند. در بررسی‌ سناریوهای مختلف، نتایج نشان داد با افزایش میزان تأثیر تولید زیست‌توده زباله میزان تأثیر سایر اجزای زنجیره در جهت تولید انرژی نیز افزایش می‌یابد. ولی با افزایش میزان تأثیر حمل‌ونقل اولیه، ذخیره‌سازی در محل دفن میزان تأثیر سایر اجزا به همان نسبت کاهش می‌یابد تا جایی که رابطه تأثیرگذاری آن‌ها منفی می‌شود. می‌توان نتیجه گرفت که تولید زیست‌توده زباله نسبت به سایر اجزای زنجیره تأمین تأثیرگذارتر و دارای اهمیت بیشتری برای تولید انرژی هست.