این مقاله درصدد است که سازگاریها و ناسازگاریهای نظریه یا طرح جمع عقلانیت و معنویت را که از سوی آقای مصطقی ملکیان مطرح شده نشان دهد. نویسنده معتقد است بزرگ ترین ضعف ملکیان، عدم ارائه تعریف جامع و مانعی از معنویت است و همین امر باعث شده تا طرح او در حد یک آرمان باقی بماند. نویسنده معتقد است طرح یا نظریه معنویت یک طرح روشنفکری یعنی جمع و رفع تعارض میان سنت و تجدد است.
)