مفهوم راهبرد مقاومت فعال در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

2 استادیار روابط بین‌الملل دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

راهبرد عدم تعهد به عنوان جهت­گیری اصلی سیاست خارجی ایران پذیرفته شده است و این درحالی است که عملکرد سیاست خارجی ایران لزوماً منطبق با راهبرد عدم تعهد نیست. راهبرد ایران در سیاست خارجی را می­توان مقاومت فعال نامید. مقاومت فعال، خوانش جدیدی از جهت­گیری عدم تعهد است که بر مبنای نفی سلطه­گری و سلطه­پذیری است. اهمیت این بحث در ارائه تبیین علمی از راهبرد مقاومت فعال است زیرا این راهبرد، تبیین دقیق­تری از عملکرد سیاست خارجی ایران ارائه می­کند و تصمیمات را به واقع نزدیک­تر می­سازد. سوال اصلی این پژوهش این است که راهبرد اصلی سیاست خارجی ایران چیست؟ فرضیه تحقیق این است که راهبرد اصلی سیاست خارجی ایران، راهبرد مقاومت فعال است، نه جهت­گیری عدم تعهد. روش پژوهش در این مقاله روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از داده­های اسنادی - کتابخانه­ای و مصاحبه نخبگانی غیرساختمند است. دستاورد پژوهش رسیدن به این ایده است که جهت­گیری اصلی سیاست خارجی ایران، مقاومت فعال است. مقاومت فعال به دلیل همخوانی با مبانی اندیشه­ای انقلاب اسلامی و همخوانی با محیط منطقه غرب آسیا اصلی­ترین عامل در جهت دهی به سیاست خارجی ایران است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The concept of active resistance strategy in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Reza Ansari bardeh 1
  • Mahdi Javdanimoghadam 2
1 Master student of Islamic education and political science, Imam Sadegh (as) University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of International Relations, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The non-aligned strategy has been accepted as the main direction of Iran's foreign policy, while the performance of Iran's foreign policy is not necessarily consistent with the non-aligned strategy. Iran's foreign policy strategy can be called active resistance. Active resistance is a new approachof the non-alignment orientation based on the denial of domination and  it’s acceptance. The importance of this discussion is in providing a scientific explanation of the strategy of active resistance, because this strategy provides a more accurate explanation of the performance of Iran's foreign policy and makes decisions closer to reality. The main question of this research is what is the main strategy of Iran's foreign policy? The research hypothesis is that the main strategy of Iran's foreign policy is the strategy of active resistance, not the orientation of non-alignment. Research Method In this article, the descriptive-analytical method using documentary-library data and non-structured elite interviews.. The result of the research is to reach the idea that the main direction of Iran's foreign policy is active resistance. Active resistance is the main factor in directing Iran's foreign policy due to its conformity with the principles of the Islamic Revolution and its conformity with the environment of the West Asian region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • foreign policy
  • non-alignment
  • active resistance
  • West Asia

مراجع

افتخاری، ا. (1382). منطقه‌گرایی نوین و امنیت جمهوری اسلامی ایران. راهبرد، 279-290.
افتخاری، ا. (1391). مفهوم و جایگاه جنگ نرم در گفتمان انقلاب اسلامی براساس اصول قرآن کریم. پژوهشنامه انقلاب اسلامی, 1-27.
افتخاری، ا. (1399). مقاومت در اسلام. تهران: موسسه اندیشه‌سازان نور.
افتخاری، ا.، & جانی‌پور، م. (1392). منابع قدرت نرم انقلاب اسلامی، مطالعه موردی: تحلیل وصیت‌نامه شهدای دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 23-46.
پوستین‌چی، ز.، & متقی، ا. (1390). زبان سیاسی مقاومت اسلامی در سیاست بین‌الملل. پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 97-129.
خامنه‌ای، س. (1393, 05 22). بیانات مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) . بازیابی از Khamenei.ir: www.khamenei.ir
خامنه‌ای، س. (1395, 08 26). بیانات مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار مردم اصفهان. بازیابی از khamenei.ir: www.khamenei.ir
خانی، م. (1399). (ر. انصاری بارده، مصاحبه‌کننده)
دولتیار، م. (1399). (ر. انصاری بارده، مصاحبه‌کننده)
دهقانی فیروزآبادی، س. (1395). اصول و مبانی روابط بین‌الملل (2) . تهران: سمت.
دهقانی فیروزآبادی، س. (1396). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سمت.
سعیدی، ر.، & مشیرزاده، ح. (1396). تکثرگرایی در روابط بین‌الملل و امکان ارائه نظریه‌های غیرغربی. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی, 90-116.
سلطانی، س. (1383). تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش. علوم سیاسی-دانشگاه باقرالعلوم (ع)، 153-180.
سیدامامی، ک. (1388). پژوهش در علوم سیاسی: رویکردهای اثبات‌گرا، تفسیری و انتقادی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
عباسی، م.، حبیبی، س.، & پارسا، س. (1392). نظریه موازنه تهدید: دلایل ساختاری شکل‌گیری و گسترش اسلام سیاسی و مقاومت اسلامی در خاورمیانه. رهیافت انقلاب اسلامی، 115-136.
عقیلی، س.، & لطفی حقیقت، ا. (1388). دیرینه‌شناسی دانش و گفتمان درآمدی بر نظریه گفتمان فوکو. جامعه‌شناسی معاصر، 127-154.
قادری کنگاوری، ر. (1391). نظریه مقاومت و نظریه‌های غربی روابط بین‌الملل. تهران: مخاطب.
قادری کنگاوری، ر. (1392). نظریه مقاومت در روابط بین‌الملل؛ رویکرد ایرانی - اسلامی نفی سبیل و برخورد با نظام سلطه. سیاست دفاعی, 191-248.
قوام، س. (1394). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل. تهران: سمت.
قوام، س. (1397). روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها. تهران: سمت.
گنجی، ع. (1400). (ر. انصاری بارده، مصاحبه‌کننده)
گوهری‌مقدم، ا. (1400). (ر. انصاری بارده، مصاحبه‌کننده)
متقی، ا. (1378). جهت‌گیری سیاست خارجی و نقش ملی ایران از کودتا تا انقلاب اسلامی ایران 1332-1357. نامه مفید، 177-206.
محمدی‌سیرت، ح. (1400). (ر. انصاری بارده، مصاحبه‌کننده)
محمدی، م. (1392). اسلام‌گرایی: گفتمان مقاومت. جامعه‌شناسی تاریخی، 71-91.
مهدی‌پور، آ. (1398). تبیین مدل مفهومی مقاومت در اندیشه آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای. دانش سیاسی، 539-566.
ناظمی‌اردکانی، م.، & خالدیان، ص. (1397). مولفه‌های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در جهان اسلام. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 59-86.
هالستی، ک. (1388). مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه.
Buzan, B., & waever, O. (2009). Region and powers: The Structure of International Security. London: Cambridge University Press.
carr, E. (2016). The Twenty Years Crisis: 1919-1393 London: Macmillan.
Cox, M. (2002). “The Continuing Story of Another Death Foretold: Radical Theory and the New International Relation.”. In Harvey and Brecher, eds.
Keethaponcalan, S. (2016). Reshaping the Non Aligned Movement: challenges and vision. Journal of the Global South, 16-32
kharel, A. (2020). Non-Aligned Movement: Challenges and Way Forward. Molung Educational Frontier, 10, 1-12
Zaccara, L. (2018). Irans Foreign policy and Evolving Role of South-South Cooperation. Vestnik RUDN. International Relations, 550-564
Zakaria, F. (1998) From Wealth to Power: The Unusual Origins of America`s World Role. Princeton: Princeton University Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 07 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 29 خرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار