آسیب‌شناسی چرخه‌ی سیاست‌گذاری امور زنان در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

در جمهوری اسلامی ایران موضوع زنان باتوجه به ساماندهی خانواده و فلسفه فقه شیعه مبتنی بر اولویت حضور زنان در عرصه خصوصی دارای اهمیت است. پرسش این مقاله در مورد ترسیم چرخه سیاست‌گذاری امور زنان و نهادهای متولی طراح و مجری در امر زنان است. در پژوهش حاضر از چارچوب تئوریک تحلیل سیستمی با تفکیک اجزا شامل ورودی‌ها، طراحی‌ها، جزئیات و ارزیابی و بازخورد استفاده شده است. جهت جمع­آوری اطلاعات از روش نهادگرایی و خروجی گزارش نهادهای رسمی متولی در مسائل زنان بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که علاوه بر نهادها و مطالبات سنتی، نهادها و مطالبات مدرن در جامعه ایران وجود دارند که گاهی بازی با حاصل جمع صفر برای اولویت‌دهی سیستم سیاسی را شکل می‌دهند. در نتیجه، سیاست‌گذاری امور زنان در بخش طراحی با دوگانگی غیرقابل‌جمع و تخاصم‌آمیزی روبه‌رو می‌شود. در بخش اجرا، امور زنان با بودجه‌ای ناکافی مواجه شده و در برون‌داد، حوزه‌های اجتماع و فرهنگ به­ویژه در آموزش و بهداشت عملکرد قابل‌قبولی داشته‌اند. همچنین در عرصه‌ی اقتصاد، رشد اندکی وجود داشته و در سیاست، ضعیف‌ترین نتایج حاصل شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pathology of the Policy-Making Cycle of Women's Affairs in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Rohollah Eslami 1
  • Fatemeh Mosayebi 2
1 Assistant Professor of Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Master of Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

In the Islamic Republic of Iran, the issue of women is important due to the organization of the family and the philosophy of Shiite jurisprudence based on the priority of the presence of women in the private sphere. The question of this article is about drawing the policy-making cycle of women's affairs and the institutions in charge of designing and implementing women's affairs. In the research, the theoretical framework of system analysis with separation of components including inputs, designs, details and evaluation and feedback has been used. In order to collect information, the method of institutionalism and the output of the report of the official institutions in charge of women's issues have been used. Research results show that In addition to traditional institutions and demands, there are modern institutions and demands in Iranian society that sometimes form a zero-sum game to prioritize the political system. As a result, women's affairs policy-making in the field of design faces an incompatible and conflicting dichotomy. In the field of implementation, there is an insufficient budget and in the output, the fields of society and culture, especially in education and health, have had acceptable performance. Also, in the field of economics, there has been little growth and in politics, the weakest results have been achieved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women's Affairs
  • Policy-Making
  • System
  • Input Priority
  • Islamic Republic of Iran

مراجع

احمدی، مینا (1384)، پیامدهای معاهدات بین‌المللی در ایران، بخش پایانی: تحول در امور بنیادین، فصلنامه کتاب زنان, ش 30.
اسلامی، روح‌‌الله (1393)، رهایی یا انقیاد؛ فلسفه سیاسی تکنولوژی اطلاعات در قرن بیستم، تهران: اننتشارات تیسا.
باقری، شهلا (1390)، ارزیابی برنامه پنجم توسعه و راهبردهایی برای بهبود فرایند نظام‌‌سازی در حوزه زنان و خانواده، مرکز پژوهش‌‌های مجلس اسلامی.
بهرنگ، امید (1390)، کمونیسم و مساله زنان، جهت‌گیری‌‌های نوین، {کتاب الکترونیکی}، قابل دسترس در:
https://cpimlm.org/%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86?
جلایی‌پور، حمیدرضا (1392)، جامعه‌شناسی ایران: جامعه کژ مدرن. تهران: نشر علم.
جوادی‌آملی، عبدالله (1382)، زن در آینه جلال و جمال. قم: مرکز نشر اسرا.
خلیلی، محسن (1386)، آسیب‌‌شناسی مشارکت زنان در جامعه معاصر ایران، پژوهش زنان، شماره 2.
دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌‌ای (1395, شهریور )، ابلاغ سیاست‌‌های کلی خانواده: بازیابی از http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=34254.
رویداد 24 (اردیبهشت، 1397)، فعالیت حزبی بانوان؛ احزاب زنان در ایران چه می‌‌کنند؟/ بی‌‌تاثیر یا واقعی، بازیابی از: https://www.rouydad24.ir.
سروش، عبدالکریم (1386)، قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریه تکامل معرفت دینی، تهران: نشر صراط.
صادقی، فاطمه (1392)، جنسیت، ناسیونالیسم و تجدد در ایران (دوره پهلوی اول)، تهران: نشر قصیده‌سرا.
قاراخانی، معصومه (1391)، دولت و سیاست در ایران (سال 1360 تا 1388)، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 61.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (بدون تاریخ)، تهران : نشر دوران .
قانون برنامه اول توسعه (1368)، قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بازیابی از https://quizman.ir.
قانون برنامه پنجم توسعه (1389)، قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بازیابی از https://quizman.ir/.
قانون برنامه دوم توسعه (1373)، قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بازیابی از https://quizman.ir/.
قانون برنامه سوم توسعه (1379)، قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1379- 1383)، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
قانون برنامه ششم توسعه (1394)، قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بازیابی از https://quizman.ir/.
قراخانی بهار، اکبر (1397)، سیستم و تفکر سیستمی: نظریه و عمل بنیادی، تهران: نشر نی.
کدیور، محسن (1392)، مسئله حجاب زنان، سایت رسمی محسن کدیور.
گزارش اجرای ماده 158 قانون برنامه سوّم توسعه (1383-1379)، تهران: مرکز امور مشارکت زنان ریاست‌‌جمهوری.
گزارش سازمان برنامه‌وبودجه کشور (1395)، طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران.
گزارش مرکز روابط‌‌عمومی و اطلاع‌‌رسانی (1392)، مروری بر دستاوردهای انقلاب اسلامی در عرصه نظام سلامت.
گزارش معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌‌جمهوری (1395-1390)، وضعیت زنان و خانواده در آیینه آمار.
مجید، وحید (1388)، سیاست‌گذاری عمومی، تهران: نشر میزان.
مطهری، مرتضی (1353)، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ.
معاونت برنامه‌‌ریزی و هماهنگی/ حوزه فعالیت {بدون تاریخ}، معاونت امور زنان و خانواده، بازیابی از: http://women.gov.ir/page/customlist/234#categories.
معاونت پژوهشی مرکز امور مشارکت زنان ریاست‌‌جمهوری (1380)، فصلنامه پژوهش زنان، شماره 1.
نجم‌آبادی، افسانه (1396) زنان سیبیلو و مردان بی‌‌ریش: نگرانی‌‌های جنسیتی در مدرنیته ایرانی، تهران : انتشارات تیسا.
نقیب‌زاده، احمد (1379) درآمدی بر جامعه‌‌شناسی سیاسی، تهران: انتشارات سمت.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (1389). گزارش عملکرد سی‌ساله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اداره کل روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
یانگ، ایون؛ کوئین, لیزا (1395)، راهنمای نگارش گزارش‌‌های راهبردی در حوزه سیاست‌گذاری عمومی برای مشاورهدهندگان سیاسی در اروپای مرکزی و شرقی، ترجمه مهدی ساعتچی و امید صالحی، تهران: مرکز بررسی‌‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
Arvand, A., & Vahed , M. (2016). The Role of Information Systems in Decision-making and Public Policy Making. Management and Accounting Studies, 4(2), 209-211.
Bahramitash, R., & Salehi, E. (2011). Veiled Employment: Islamism and the Political Economy of Women’s Employment in Iran. New York: Syracuse University Press.
Bayat , A. (2010). Life as politics, How ordinary people change the Middle East. Amsterdam: Amsterdam university press.
Cfr. (2019). Women's Power Index. بازیابی از https://www.cfr.org/article/ womens- power-index?gclid= EAIaIQobChMIyuXXp8Pg5wIVB tVk Ch1v Bw UiEAAYAS.
freedomhous. (2019). freedom in world 2019. بازیابی از /iran-:https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2019/iran.
Haeri , S. (2013). No end in sight: politics, paradox, and gender policies in Iran . Boston university law review, 93, 1049-1062.
Johnston, K. (2019). Women in public policy and public administration? Public money and management, 39(3), 155-16.
Moghissi , H. (1996). Populism and Feminism in Iran: Women’s Struggle in a Male-Defined Revolutionary Movement. Uk: Palgrave Macmillan.
Osanloo , A. (2009). The Politics of Women's Rights in Iran. New Jersey: Princeton University Press.
Povey, T., & Rostami, E. (2012). Women, Power and Politics in 21st Century Iran. New York: Ashgate Publishing.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 18 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار