سالمندی جمعیت؛ چالشی برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دو دهه آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه علوم سیاسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

سالمندی جمعیت یکی از مهم‌ترین رویدادهای قرن حاضر در جوامع بشری و به‌ویژه برای کشورهای درحال‌توسعه است. بر اساس بسیاری از پیش‌بینی‌های جمعیتی انجام‌شده کشور ایران نیز در دو دهه آینده به شکلی یگانه و شدید با این مسئله روبرو خواهد شد.
هدف: از این پژوهش مشخص کردن تأثیرات مساله سالمندی جمعیت بر امنیت ملی کشور ایران طی دو دهه آینده است.
روش: در پژوهش حاضر ضمن جمع‌آوری داده‌های اطلاعاتی موجود به روش کتابخانه‌ای، بر اساس محتمل‌ترین سناریوهای جمعیتی موجود، سعی شده با استفاده از روش تحقیق آینده‌نگاری و فن تحلیل روند، جنبه‌های کیفی و کمی مسئله سالمندی جمعیت ایران و تأثیر آن در مشروعیت زدایی از دولت و درنتیجه چالش امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دو دهه آینده موردسنجش قرار گیرد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های این پژوهش فرایند تأثیرگذاری سالمندی جمعیت بر امنیت ملی ایران در دو دهه آینده، از برآیند سه دسته عوامل مشروعیت زدا شامل مسائل اقتصادی، مسائل رفاه و توسعه و مسائل خانواده حاصل خواهد آمد.
نتیجه‌گیری: درنتیجه بروز مساله سالمندی جمعیت در ایران، تبعات متعدد و گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه و دولت ایران به وجود خواهد آمد؛ به‌گونه‌ای که بیم آن می‌رود که کل سیستم اجتماعی و حاکمیتی دچار بحران و تمام برنامه‌های توسعه‌ای دچار اختلال و ناکارآمدی حاصل از این بحران منجر به مشروعیت زدایی، به هم خوردن ثبات سیاسی و امنیت ملی کشور گردد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود تا زمان باقی است نسبت به سیاست‌گذاری‌های لازم برای تقویت این حوزه‌ها اقدام مؤثر صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Population aging; A challenge for the National Security of the Islamic Republic of Iran in the next Two Decades

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Ahadi 1
  • Mohammad Rahim Eyvazi 2
1 MA student, Political science
2 shahed University
چکیده [English]

Population aging is one of the most important events of the current era in human societies, especially for developing countries. According to many demographic forecasts, Iran will face this issue severely in the next two decades.
This study investigates the effects of population aging on Iran's national security over the next two decades. The research method is descriptive-analytical, and the data are analyzed using available sources and statistics. The primary approach of this research is quantitative; thus, demographic data are the basis of analysis.
Based on this study's findings, the process of population aging impact on Iran's national security in the next two decades will be affected by the outcome of four categories of legitimizing factors, including economic issues, welfare and development issues, and family issues. Therefore, aging can jeopardize national security by influencing these variables.
As a result of the emergence of the issue of population aging in Iran, there will be numerous and far-reaching consequences in the economic, social, cultural, and political spheres of the Iranian government and society. It is feared that the whole social and governing system will be in crisis, and all development programs that are disrupted due to this crisis will lead to delegitimization, disruption of political stability and national security of the country. Therefore, it is suggested that effective action be taken on the necessary policies to strengthen these areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Population aging
  • national security
  • Welfare Issues
  • Development
  • Family
ادیب‌نیا, ا. (1390). بررسی اثرسالمندی جمعیت بر متغیرهای کلان اقتصادی. تهران: پایان‌نامه کارشناسی ارشد، علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا.
آزر, ا. (1394). امنیت ملی در جهان سوم. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
آشوری, د. (1387). دانشنامه سیاسی. تهران: نشر مروارید.
باسخا, م. (1394). تأثیر سالمندی جمعیت بر رشد اقتصادی غیرنفتی ایران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی , 131-146.
پاگردعلیشاهی, ف. (1396). بررسی ارتباط سالمندی جمعیت با نابرابری درآمد در ایران، پایان. دانشکده علوم انسانی دانشگاه غیردولتی، غیرانتفاعی خاتم.
جهانفر, م. (1374). جمعیت شناسی عمومی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام نور.
خلیفه سلطانی, س. (1389). بررسی رابطه سالمندی با اندازه دولت و مخارج رفاهی اجتماعی در ایران. اهواز: دانشکده اقتصاددانشگاه چمران اهواز.
زارع, ع. (1380). مبانی مشروعیت و قدرت جمهوری اسلامی ایران از 1357تا1375. تهران: موسسه فرهنگ و دانش.
زنجانی, ح. ا. (1378). جمعیت شناسی. تهران: سمت.
سام آرا, ع. (1393). جمعیت و رفاه اجتماعی. تهران: نشر علم.
سمیعی نسب, ت. (1389). شاخص ها و سیاست های جمعیتی در ایران. فصلنامه برداشت دوم, 15.
شافریتز, ج. ا. (1390). سیاست گذاری عمومی در ایالات متحد امریکا. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
شیخی. (1368). مقدمه ای بر مبانی جمعیت شناسی. تهران: نشر آرام.
شیخی, م. (1380). مبانی ومفاهیم جمعیت شناسی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
شیرازی خواه, م. (1389). بررسی وضعیت و قوانین موجود مربوط به سالمندان در ایران. پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی گروه آموزش سالمندان.
ضرغامی, ح. (1394). نگاهی به تحولات سالخوردگی در ایران. دوفصلنامه علمی پژوهشی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی, 73-96.
علی احمدی, ع. (1380). ارائه متدولوژی تحلیل روند برای شکل گیری استراتژی و آینده‌نگاری. نشریه علمی- پژوهشی مدیریت فردا, 9.
فارس, م. م. (2019, 2 25). مفهوم و ماهیت امنیت ملی. بازیابی در 9 12, 2020، از مرکز مطالعات خلیج فارس: http://www.persiangulfstudies.com/fa/ pages/764
قاسمی نیایی, ف. (1379 ). بررسی مؤلفه‌های انطباق‌پذیری زوجین در دوران سالمندی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
محمدتقی, پ. (1392). مشروعیت،ثبات سیاسی و امنیت ملی در ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی امنیت ملی, 58.
مشفق, م. (1384). انتقال سنی در ایران:تحولات سنی جمعیت و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی،جمعیتی. فصلنامه جمعیت, 9-10.
مشفق, م. (1391). تحولات جمعیتی ایران، لزوم تجدیدنظر در سیاست‌های جمعیتی. مجله مطالعات راهبردی زنان, 172-151.
میرزایی, م. (1386). جمعیت شناسی سالمندان در ایران بر اساس سرشماری های 1385-1335. سالمند(مجله سالمندى ایران), 326-331.
نش, ک. (1394). راهنمای جامعه شناسی سیاسی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ویلیس, ک. (1393). نظریه ها و تجربه های توسعه. تهران: پژواک.
 
CINCOTTA, R. (2017, 12 18). Iran in Transition: The Implications of the Islamic Republic’s Changing. 2. Iran in Transition: The Implications of the Islamic Republic’s Changing,RICHARD CINCOTThttps:// carnegieendowment.org/2017/12/18/iran-in-transition-implications-of-islamic-republic-s-changing-demographics-pub-75042.
Gavrilov , A. L. (2003). Aging of Population. USA: NeMacmillan Reference .
Noroozian, M. (2012). The Elderly Population in Iran: An Ever Growing Concern in the Health System. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine, 1–6.
Swanson, A. D. (2004). The Methods and Materials of Demography. 4. The Methods and Materials of Demography, Second Edition 2nd https://www.scirp.org/(S(lz5mqp453edsnp55rrgjct55))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=1252197.