خاورمیانه؛ عرصه رویارویی گفتمان سلطه‌جویی و گفتمان سلطه‌ستیزی

نویسندگان

چکیده

خاورمیانه یکی از پرالتهاب‌ترین عرصه‌های منازعات سیاسی و فرهنگی در جهان است . آنچه در عراق، فلسطین، افغانستان و منازعه ایران و امریکا شاهد آنیم، شواهدی دال بر این ادعا است. این ماجرا علت‌های مختلفی دارد. نگارنده یکی از علت‌های عمده این واقعیت را تعارض بین دو جریان، یکی تلاش ایالات متحده برای پیشبرد سرکردگی جهانی و دیگری مقاومت لایه‌های درونی جوامع این منطقه در برابر سلطه‌جویی ایالات متحده، با رجوع به مظاهر فرهنگی خود، تحلیل کرده است. پی‌جویی استراتژی امپراتوری مآبانه ایالات متحده بعد از جنگ سرد و وا‌کاوی ریشه‌های بنیادگرایی دینی در صف‌آرایی علیه سلطه، به نام بازگشت به اسلام به عنوان راه نجات، محور این تجزیه و تحلیل را تشکیل می‌دهد. نگارنده ریشه این هر دو را در جهانی شدن شتابان اقتصاد بازجسته است، با این دعوی که جهانی شدن از یک ‌سو، ایالات متحده را به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا به کنترل بر جهان برای مهار نیروهای جهانی شدن به منظور مقابله با مخاطرات احتمالی ترغیب می‌کند و از سوی دیگر مقاومت مردم را در پارادایم نسبیت فرهنگی به سوی شالوده‌های فرهنگ دینی سوق می‌دهد. سرخوردگی از تجارب سکولار در دوره نخستین دولتهای پسا استعماری و ناخورسندی از غرب به عنوان الهام‌بخش سکولاریسم از یک‌سو و منشأ ستم ملی از سوی دیگر از عوامل تشدید گرایش‌های بنیادگرایی دینی است. این بنیادگرایی طیف وسیعی را از صورت‌های متعادل‌تر تا خشونتهای کور (نمونه عراق ) دربر می‌گیرد. در چنین معارضه‌ای تند روان هر دو طرف از گفتمانهای توجیهی دینی بهره می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Middle East; an Arena for Confrontation between Hegemonic and Anti-hegemonic Discourses

چکیده [English]

;
The Middle East is one of the most instable regions of the world. Durable conflicts in Iraq, Palestine and Afghanistan are witnesses of the mentioned claim. Instability in the Middle East has different roots. The author believes that one of the most important factors of the instability in the region is a contradiction between two trends in the Middle East; The US imperial strategy from on hand, and Islamic reactions to the US in form of fundamentalism, from other hand. This paper will survey roots and aspects of this contradiction. ;

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hegemony
  • identity
  • Islamic Reviva
  • Modernization Crisis
  • Holy War
  • Islamic fundamentalism
  • Secularism Crisis