بررسی سیر تحولات ترتیبات امنیتی خلیج فارس، عوامل مؤثر در تحولات منطقه، نقش بازیگران ذی‌نفوذ و در نهایت راهکار مناسب در ترتیبات امنیتی خلیج فارس، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق برای جمهوری اسلامی ایران -به عنوان یکی از مهمترین بازیگران منطقه‌ای- از اهمیت خاصی برخوردار است: به اعتقاد نویسنده با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، به واسطه‌ی ماهیت انقلاب، جمهوری اسلامی ایران، سیاست مستقلی را از دو قطب موجود نظام بین‌الملل یعنی شرق و غرب اتخاذ کرد و بر همین اساس منافع ایران در تعارض با منافع هر دو قطب در خلیج فارس قرار گرفت. اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق در دهه‌ی 1990 به واسطه‌ی حضور آمریکا در منطقه و به دلیل چالش‌هایی که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به آن دامن می‌زنند. شرایط جدید از نظر امنیتی برای منافع ملی ایران خوشایند نبوده و موجبات افزایش نگرانی‌های ایران شد. از این رو اعتقاد نویسنده ضرورت الگویی مشارکت‌جویانه در ترتیبات امنیتی خلیج فارس اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از مهمترین بازیگران در عرصه‌ی امنیت خلیج فارس تحت شرایط ویژه، باید به ایجاد الگوهای رفتاری مبتکرانه در سطوح مختلف با بازیگران منطقه‌ی خلیج فارس مبادرت ورزد، تا از این طریق به واسطه‌ی تبادل تمایلات و نگرانی‌های استراتژیک نه تنها شرایط بحرانی منطقه را بهبود بخشد؛ بلکه بنیانی نیز برای ترتیبات امنیتی پایدار آینده ایجاد نماید
)