گسترش دموکراسی و بازارهای آزاد، به همراه یک انقلاب تکنولوژیکی، پویایی‌ای ایجاد کرده است که آینده و دورنمای انسانی آن قابل تصور نیست، با این همه منطقه خاورمیانه از این انقلاب بسیار عقب مانده است». (کالین پاول) ; حوادث 11 سپتامبر موجب توجه بیش از پیش جهانیان به منطقه خاورمیانه و تحولات آن گردید وسیاست خارجی آمریکا را وارد مرحله نوینی نمود. پس از حوادث، در 20 سپتامبر 2001 جورج بوش خطاب به کنگره جامعه آمریکا و جهانیان اعلام کرد که «با کشورهایی که به تروریست‌ها مأمن دهند یا از آنها حمایت کنند همانند تروریست‌ها رفتار خواهد شد». روز پس از آن «دنیس راس» فرستاده ویژه بیل کلنیتون، رئیس جمهور سابق آمریکا به خاورمیانه در بیانه‌ای اعلام داشت: «اکنون مرحله آغاز تغییرات و اصلاحات دامنه‌دار در منطقه‌ای است که حکام و رسانه‌های آن دیگر از تروریسم به عنوان یک راه حل برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود استفاده نکنند». هدف از این نوشتار، بررسی اجمالی طرح خاورمیانه بزرگ (که بعدها به برنامه «مشارکت برای توسعه و آینده مشترک برای منطقه وسیع خاورمیانه و شمال آفریقا» تغییر نام داد) و تأثیرات آن بر کشورهای منطقه و نیز واکنش اروپا و دوستداران خاورمیانه به طرح مزبور است. همچنین در پایان این نوشتار سعی خواهد شد تا حد امکان با نگاهی واقع‌بینانه و نقادانه به این طرح، آینده و موانع تحقق آن را مورد بررسی قرار دهد
)