پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922رویکردهای حوزههای علمیه و بایستگیهای نوین124323FAحسن روحانیJournal Article19700101حضور در جمع علما، اندیشمندان و مبلغین از شیعیان و برادران اهل سنت، طلاب و محصلین علوم دینی در این جمع شکوهمند، برای من موجب خوشحالی و نشاط معنوی و روحی است. الحمدا... امروز حوزهها، دوران غربتشان را پشت سر گذاشتهاند و در مقایسه با گذشته، شرایط بسیار خوبی برای جذب و تربیت محصلین و امکانات مناسب برای درس و بحث و. تحقیق فراهم آمده است تا انشاءا... آمادگی جهت تحمل رسالت بسیار سنگینی که باید بر دوش گیرند، حاصل شود.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922براساس شاخصهای بانک جهانی تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب124324FAحمیدرضا برادران شرکاءسعید ملک الساداتیJournal Article19700101این پژوهش به بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی، در نمونهای مشتمل بر 30 کشور و برای دوره زمانی 1996 تا 2005 میپردازد. حکمرانی خوب مفهوم بسیار گستردهای را دربرمیگیرد که ناظر بر تعامل مؤثر میان سه رکن دولت، بازار و نهادهای مدنی است. اما از آنجا که دولت در تدارک و حمایت از نهادهای حامی بازار و تقویتکننده مشارکت بخش خصوصی نقش کلیدی و قابل ملاحظه دارد، این مطالعه نگاه خود را صرفاً بر نهاد دولت متمرکز ساخته و ضمن ترسیم ویژگیهای دولت مورد نظر در تئوری حکمرانی خوب، به بررسی تأثیر هر یک از این ویژگیها بر رشد اقتصادی میپردازد. در انتخاب معیارهای قابل سنجش برای نمایش ویژگیهای این دولت تکامل یافته، از شش شاخص تهیه شده توسط مؤسسه بانک جهانی شامل شاخص حق اظهارنظر و پاسخگویی، شاخص ثبات سیاسی، شاخص اثربخشی دولت، شاخص کیفیت قوانین و مقررات، شاخص حاکمیت قانون و شاخص کنترل فساد که ذیل سه گروه جای میگیرند، استفاده شده است. در بخش تجربی ارتباط این سه گروه شاخصها با رشد اقتصادی در قالب یک مدل رشد درونزا و با استفاده از روش دادههای تابلویی مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که نه تنها حکمرانی خوب براساس میانگین موزون شش شاخص حکمرانی تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارد بلکه علاوه بر آن هر یک از سه گروه مؤلفههای حکمرانی خوب نیز تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارند.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922اهداف و استراتژی ترکیه در شمال عراق و رویکردهای دولتهای منطقه نسبت به آن124325FAسید شمس الدین صادقیJournal Article19700101هدف از نگارش این مقاله، ارائهی چارچوبی تحلیلی برای فهم رفتار سیاسی ترکیه در شمال عراق و رویکرد دولتهای منطقه (ایران، عراق و سوریه)، نسبت به آن میباشد. از نگاه نویسنده، ترکیه، دو دسته از اهداف را در شمال عراق، دنبال مینماید: 1. اهداف فوری و کوتاهمدت (سرکوب حزب کارگران کرد ترکیه)؛ 2. اهداف استراتژیک و بلندمدت (تغییر در جغرافیای سیاسی و موقعیت ژئوپلتیکی کردستان؛ دستیابی به منابع ژئواکونومیک در مناطق موصل و کرکوک). تلاش نویسنده در این مقاله، ضمن تبیین مسألهی مذکور، یافتن پاسخی مناسب به دو پرسش ذیل میباشد:; 1. ترکیه چه استراتژی و اهدافی را در شمال عراق، دنبال میکند؟; 2. واکنش و رویکرد دولتهای منطقه (ایران، عراق و سوریه) نسبت به اهداف و استراتژی ترکیه در شمال عراق چیست؟;پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922بیطرفی در سازمانهای غیردولتی بینالمللی: مطالعه موردی124326FAسیدعلی طباطباییمحمودرضا گلشن پژوهJournal Article19700101سازمانهای غیردولتی به عنوان نسل سوم بازیگران بینالمللی، دارای ظرفیتهای خاص و ویژهای میباشند. نگاه رایج در خصوص آلتدست بودن بسیاری از این سازمانها و عدم امکان حفظ استقلال دیدگاه، روش، اهداف و مسائل مالی آنها از جمله مباحثی است که احتمالاً تا زمانهای طولانی ادامه خواهد داشت. با این حال نگاهی سازنده به توانمندیها و ظرفیتهای استثنایی این سازمانها در کنار آگاه بودن از موارد تخلف ثبت شده از ایشان، یک کارشناس یا سیاستساز را در اخذ تصمیم منطقی در خصوص نحوه برخورد معقول با سازمانهای غیردولتی یاری خواهد رساند.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922کندوکاو در برخی شاخصهای پژوهش و فناوری کشور124327FAفریبا فهیم یحیاییJournal Article19700101دستیابی ایران به جایگاه اول علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی از هدفگذاریهای مهم سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در افق 404 هجری شمسی است. وضعیت فعلی شاخصهای پژوهشی و فناوری کشور در مقایسه با کشورهای منطقه مزبور نشان دهنده ضرورت تلاش جدی جهت نیل به این هدف است. در زمینه شاخصهای هزینههای تحقیق و توسعه به تولید ناخالص داخلی و تعداد نمایههای ISI، ایران در حال حاضر در رتبه سوم منطقه بعد از فلسطین اشغالی و ترکیه قرار دارد. در مورد شاخص تعداد کاربران اینترنت در هر هزار نفر، وضعیت ایران در مقایسه با سایر شاخصها نازلتر میباشد. در این مورد ایران پس از کشورهای فلسطین اشغالی، امارات متحده عربی، کویت، قطر، ترکیه، بحرین، لبنان، اردن و عمان در رتبه 10 منطقه قرار دارد. رتبه ایران در زمینه شاخصهای تعداد ثبت جواز علمی در هر یک میلیون نفر جمعیت و تعداد تلفن همراه در هر هزار نفر جمعیت نیز که به ترتیب هفتم و ششم در منطقه است، نشان دهنده ضرورت تلاش جدی جهت افزایش عملکرد در این زمینهها میباشد. در ابن رابطه، اصلاح ساختار بخش پژوهش و فناوری کشور در راستای انسجام در سیاستگذاریها و ساماندهی نهادها و بخشها ضروری به نظر میرسد. انجام اقداماتی در خصوص تنظیم سیاستهای گسترش مراکز تحقیقاتی در حوزهچهای مختلف نظریهپردازی، بنیادی، کاربردی، توسعهای و ایجاد تناسب لازم میان انواع مختلف تحقیقات و تجدیدنظر در سازماندهی و تقسیم کار بین مراکز تحقیقاتی کشور با هدف افزایش بهرهوری از ظرفیتهای موجود از اصلاحات ساختاری مهم بخش است. حرفهای نمودن پژوهش از دیگر موارد مهم است که عمدتاً از طریق ساماندهی فعالیتهای نوآورانه در مؤسسات تحقیقات حرفهای، که وظیفه تبدیل تحقیقات به نمونههای صنعتی را دارند، شرکتهای تحقیقاتی و خدمات مهندسی که وظیفه تدوین فناوری و ابداع ابزار لازم جهت ورود نمونههای صنعتی به خط تولید و نیز پارکها و مراکز رشد علم و فناوری که وظیفه برقراری تعامل و ارتباط بین نهادهای مختلف مرتبط با فناوری را به عهده دارند و نیز تجاریسازی بخش پژوهش و فناوری که به گسترش بازار محصولات دانشبنیان میانجامد و تأمین منابع مالی فعالیتهای نوآورانه صورت میگیرد. تقویت حضور بخش خصوصی از دیگر موارد ضروری است. با توجه به اینکه بخش خصوصی ماهیتاً اقدام به سرمایهگذاری در پروژههایی مینماید که نتایج آن در چرخه اقتصادی کشور وارد شده و به صورت افزایش ارزش افزوده بازتاب مینماید لذا تقویت حضور این بخش در حوزه پژوهش و فناوری به منزله اطمینان از بهکارگیری نتایج فعالیتها نیز میباشد.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922الزامات راهبرد ملی هوا ـ فضا124328FAحسین نواده توپچیJournal Article19700101استراتژیستهای بزرگ گذشته بعضی ملتها را برّی و برخی از آنها را بحری میدانند که در نتیجة این ویژگیها قدرت ملی توانسته است تا بر قلمروهای خشکی تسلط یابد و یا بر دریاها سیادت پیدا کند. از اواخر قرن بیستم سخن از ملت هوا ـ فضایی به میان آمد. دسترسی مطمئن به هوا و فضا برای اقتصاد، رفاه و امنیت ملی همان قدر حائز اهمیت است که دستیابی و بهرهمندی از دریاها تاکنون اهمیت داشته است. با کسب قابلیت در این عرصه، لوازم تأمین اهداف امنیت ملی فراهم خواهد شد. صنایع هوا ـ فضا، حمل و نقل هوایی، بهرهبرداری از فضا به همراه نیروهای مسلح، قابلیت ملی در این حوزه را تشکیل میدهند. امروزه قدرتها در سطح راهبردی برای خود فرصتی میدانند تا با ارتقای قابلیتهای هوا ـ فضایی خود به اهداف امنیت ملی خود دست یابند. هر راهبردی دارای سه رکن منافع، قابلیتها و تعهدات است که پرداختن به این ارکان از الزامات مهم در تدوین راهبرد ملی هوا ـ فضا به شمار میآید. قابلیت ملی هوا ـ فضا در چارچوب یک راهبرد با لحاظ کردن منافع ملی و تعهدات، امکان بهرهمندی از توان ملی برای تأمین اقتصادی، رفاه و امنیت ملی در آینده را فراهم خواهد ساخت. راهبرد ملی هوا ـ فضا نیازمند ترسیم چشمانداز و تعریف اهداف ملی خواهد بود.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922جنگی با سه تریلیون دلار هزینه124329FAمحمدتقی حسینیJournal Article19700101«هیچ تردیدی نیست که تهاجم به عراق یک اشتباه فاحش بود.» این جمله آغازین کتاب ژوزف استیگلیتز برنده جایزه نوبل در اقتصاد و لیندا بیلمز تحت عنوان «جنگ سه تریلیون دلاری، هزینه واقعی درگیری در عراق» میباشد که در سال ٢٠٠٨ توسط مؤسسه پنگوئن روانه بازار کتاب گردید. کتاب دارای استنادات زیادی در مورد هزینههای جنگ است و حقایق زیادی را در مورد جنگ امریکا در عراق به اطلاع خوانندگان خود میرساند. این اثر تنها یک مخالفت سیاسی با جنگ امریکا در عراق نیست. بلکه با اسناد و مدارک متعدد نشان میدهد که هزینههای این جنگ در حال حاضر و در آینده برای اقتصاد امریکا و جهان چقدر سنگین است. نویسندگان کتاب البته فراموش نمیکنند که بسیاری از هزینهها را نمیتوان با عدد و رقم برآورد کرد. نوشته حاضر تلخیص و گزارشی از این کتاب ٣١١ صفحهای است.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922ارزش یک کرسی در شورای امنیت چقدر است؟ بررسی موضوع کمک خارجی و رشوه در سازمان ملل124330FAسیدعلی طباطباییJournal Article19700101در نظام بینالملل معاصر شورای امنیت سازمان ملل متحد وظیفة اصلی حفظ و امنیت بینالمللی را بر عهده دارد. از ابتدای تشکیل این سازمان، عضویت در شورای مزبور یکی از اهداف دولتهای عضو بوده است. مقاله حاضر مزایای ناشی از عضویت دولتها در شورای امنیت سازمان ملل متحد را مورد بررسی قرار میدهد. بررسی رابطه بین عضویت غیردائم یک دولت در شورای امنیت با میزان اعطای کمکهای خارجی، مرجع اعطای کمکها به اعضای غیردائم شورای امنیت، نقش نهادهای آمریکایی در اعطای کمکهای خارجی، بررسی نقش رشوه در نوع رأیدهی اعضای غیردائم شورای امنیت از دیگر مباحث مورد بررسی در نوشتار حاضر است. نکتة مورد تأکید در مقاله این است که ارائهدهندگان کمکهای اضافی و رشوه به اعضای غیردائم شورای امنیت در واقع اهمیت کرسیهای شورای امنیت را مورد تأیید قرار دادهاند و رابطه مستقیمی بین عضویت غیردائم یک کشور در شورای امنیت و میزان دریافت کمکهای اقتصادی وجود دارد.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922جایگاه قانونی حقابههای زیست محیطی124331FAصدیقه ببرانJournal Article19700101از آنجایی که طی دهههای اخیر به جهت تغییرات اقلیمی و رشد فعالیتهای توسعهای بشر اکوسیستمهای آبی ـ اعم از رودخانهها، دریاچهها و تالابها ـ در سراسر جهان رو به افول گذاشتهاند. ضرورت تعیین حقابه زیست محیطی، در سیاستها و دستورکارهای ملی و بینالمللی مدیریت منابع آب اهمیت دو چندانی یافته و لزوم استفاده از این ابزار حقوقی نیز در قوانین کشورها بیش از پیش به چشم میخورد. به عبارت دیگر به منظور حفظ و تضمین حقابه زیست محیطی و یا حداقل میزان آب مورد نیاز برای بقای اکوسیستم، سیاست زیست محیطی توانمندی مورد نیاز است. این سیاست جامع میبایست مورد حمایت ابزار قانونی مناسب و مکفی که بتواند به روشنی مبین وضعیت قانونی آب و حقابه باشد، قرار گرفته و همچنین چارچوبی را برای ارزیابی گزینههای مختلف حقابه تعبیه نماید. مقاله حاضر بر آن است تا با بررسی و بازنگری در قوانین و متون حقوقی بینالمللی و ملی کشورها تصویری از جایگاه حقابه زیست محیطی در سیاستگذاری و قانونگذاری مدیریت منابع آب جهان ارائه داده و با مرور قوانین ملی و نگاهی به چالشها و خلأهای موجود، راهبردهایی را برای حفظ اکوسیستمهای ارزشمند آبی کشور در راستای مدیریت پایدار منابع آبی پیشنهاد نماید.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922توجه به اوضاع و مقتضیات جامعه در وضع و تبدیل احکام در قرآن کریم124332FAحسین مهرپورJournal Article19700101اصولاً قوانین و مقررات بر مبنای نیازها، منافع و مصالح جامعه وضع میشود و به طور طبیعی با گذشت زمان و تغییر و تبدیل اوضاع و نیازها، قوانین مزبور نیز ممکن است تغییر پیدا کند. این معنی علیالاصول در قوانین و مقررات اجتماعی شرعی نیز حاکم است چرا که قوانین اجتماعی شرعی و اسلامی نیز بر مبنای حکمت و ملاحظه نیاز و مصلحت مردم از سوی شارع، وضع شدهاند و طبعاً تبدیل اوضاع میتواند موجب دگرگونی آنها شود. با این وصف، در قوانین جزایی و حقوقی موضوعه جمهوری اسلامی ایران، مقراتی یافت میشود که توجیه منطقی و مصلحت قابل قبولی برای آنها به چشم نمیخورد، مبنای توجیهی قوانین مزبور حاکم فقهی و خصوصی قابل قبولی شرعی و پذیرش تعبدی آنها ذکر میشود. این امر، در حالی است که با ملاحظه برخی از آیات احکام در قرآن کریم به خوبی مشهود است که هم در وضع احکام جدید و هم در اصلاح و یا نسخ مقررات وضع شده، از سوی خود شارع، ملاحظه اوضاع و احوال و پیامدهای ناشی از احکام وضع شده، نقش مهمی در وضع و یا اصلاح مقررات وضع شده، داشته است. در این مقاله به برخی از این موارد در قرآن کریم پرداخته شده بدین امید که بتوان از خود قرآن کریم و عمل شارع، در مورد تغییر مقررات با توجه به نیازها و مقتضیات، رهنمود گرفت و از تعبد در مورد قوانین اجتماعی، دوری جست.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامفصلنامه علمی راهبرد1028-310216320080922تبیین مفهوم هویت از چشمانداز گفتمانی124333FAعلی اشرف نظریJournal Article19700101هدف اصلی این مقاله، فراهم نمودن چشماندازی روششناختی در تحلیل مفهوم هویت و فرآیند هویتیابی است. اهمیت محوری و نکته بدیع پژوهش حاضر فراهم آوردن زمینهای روششناختی برای تحلیل مهفوم هویت از چشمانداز گفتمانی است. دغدغه نویسنده مقاله حاضر این است که براساس روش تحلیل گفتمان بتوان ضمن درک زوایای پیچیده مقوله هویت و فرآیند هویتیابی، دستور کاری پژوهشی فراهم آورد تا براساس آن بتوان درکی عمیقتر، منسجمتر و کاربردیتر از مسئله مورد بحث ارائه نمود. پرسشهای محوری ما در پژوهش حاضر چنین است: آیا روش تحلیل گفتمان از این غنا و شایستگی برخوردار است که بتواند ابزاری تحلیلی را برای فهم هویت فراهم آورد؟ روش تحلیل گفتمان چه ابزارها و قابلیتهایی را برای تحلیل مفهوم هویت در اختیار ما مینهد؟ مؤلفههای اصلی روش تحلیل گفتمان جهت فهم مفهوم هویت کداماند؟ ایا روش تحلیل گفتمان قادر به انعکاس ابعاد فرهنگی و معنابخش هویتهای سیاسی ـ اجتماعی است؟ فرضیه محوری ما این است که «نظر به ابعاد فرهنگی ـ معنایی هویت، نظریه گفتمان بیش از هر نظریه دیگر قابلیت پژوهش و تحلیل در زمینه فهم هویت و کنشهای برآمده از آن را دارد». در مقاله حاضر ابتدا به تبیین مختصات روش تحلیل گفتمان پرداخته میشود و پس از تدقیق زوایای مفهومی روش تحلیل گفتمان، مفهوم هویت و ابعاد فردی و جمعی آن مورد بحث قرار میگیرد. در پایان نیز چگونگی کاربست روش تحلیل گفتمان در تبیین مفهوم هویت مورد توجه قرار میگیرد.