2024-03-29T19:49:22Z
https://rahbord.csr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=17113
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1399
29
3
اثربخشی توسعهسیاسی در برنامههای پنجساله توسعه مطابق با رویکرد سند چشمانداز بیستساله افق 1404 ایران
محمد
ربیع زاده
غلامرضا
خواجه سروی
سند چشمانداز بیستساله افق 1404 مصوب مجمعتشخیصمصلحتنظام، از سال 1384 تا 1404 هجریشمسی پایه برنامههای پنجساله توسعهچهارم به بعد قرارگرفت. همزمان با اجرای برنامههای توسعه، چگونگی دستیابی به اهداف سند چشمانداز درراستای برنامههای پنجساله توسعه موردپرسش قرارگرفت. این پرسش را میتوان باتوجه به ماهیت سند چشمانداز، در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بررسیکرد. بنابراین، باتوجه به هدف این مقاله، اثربخشی توسعهسیاسی در برنامههای پنجساله توسعه مطابق با سند چشمانداز بیستساله افق 1404 موردمطالعه قرارگرفت و برای دستیابی به نتیجه از روش توصیفی و مطالعات کتابخانهای، متن سند برنامههای پنجساله چهارم به بعد استفاده شد. نتیجه مطالعه این بود که رویکرد توسعهسیاسی در برنامههای پنجساله توسعه چهارم، پنجم و ششم با فرازوفرود و از شدید به ضعیف لحاظشدهاست و در جمعبندی نهایی این رویکرد از اثربخشی مطلوب برخوردار نبودهاست.
اثربخشی
برنامههایپنجسالهتوسعه
توسعهسیاسی
سند چشمانداز بیستساله افق 1404
2020
09
22
5
28
https://rahbord.csr.ir/article_124955_0bca1150c5f461fb557e19f0593a0714.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1399
29
3
شناسایی رویکردهای راهبردی در خطمشیگذاری نخبگان در راستای کارآمدسازی نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران
محمد مهدی
ذوالفقارزاده
حیدر
نجفی رستاقی
نخبگان در هر جامعه بهعنوان پیشگامان اصلی تغییرات اجتماعی، نقش بسزایی درراستای نیل به اهداف و تحقق خطمشیهای ملی دارند. درصورت ایجاد ظرفیتهای حمایتی و تدوین خطمشیهای مناسب جهت راهبری استعدادها میتوان آینده نظام حکمرانی را، درراستای تحقق منافع عمومی کارآمدتر کرد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی رویکردهای راهبردی در خطمشیگذاری حوزه نخبگان بوده و سوال اصلی در این پژوهش بدینصورت قابلطرح است که «رویکردهای راهبردی جهت تعیین مسائل اصلی و کلیدی در خطمشیگذاری حوزه نخبگان درراستای کارآمدسازی نظام حکمرانی چیست؟» در این پژوهش در گام اول بهمنظور شناسایی رویکردها از مطالعات اسنادی بهرهگیری شده و در تحلیل راهبردی از مدل استراتژیک برایسون استفاده شده و استراتژیهای چهارگانهای جهت خطمشیگذاری نخبگان پیشنهاد شده است که شامل عاملیتمحور درونزا، عاملیتمحور برونگرا، ساختارمحور درونزا و ساختارمحور برونگرا است. در بخش پایانی نیز از مدل تصمیمگیری AHP بهمنظور اولویتگذاری رویکردهای پیشنهادی استفاده شده است و استراتژی ساختارگرای درونزا و عاملیتگرای درونزا دارای بیشترین اولویت در خطمشیگذاری نخبگان شناسایی شدهاند.
نخبگان
حکمرانی
مدیریت استعداد
خطمشیگذاری
برنامهریزی استراتژیک
تصمیمگیری چندمعیاره
2020
09
22
29
61
https://rahbord.csr.ir/article_124958_9df11e36c76c4823db86916154f9ec5b.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1399
29
3
سالمندی جمعیت؛ چالشی برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دو دهه آینده
محمدرضا
احدی
محمد رحیم
عیوضی
سالمندی جمعیت یکی از مهمترین رویدادهای قرن حاضر در جوامع بشری و بهویژه برای کشورهای درحالتوسعه است. بر اساس بسیاری از پیشبینیهای جمعیتی انجامشده کشور ایران نیز در دو دهه آینده به شکلی یگانه و شدید با این مسئله روبرو خواهد شد. هدف: از این پژوهش مشخص کردن تأثیرات مساله سالمندی جمعیت بر امنیت ملی کشور ایران طی دو دهه آینده است. روش: در پژوهش حاضر ضمن جمعآوری دادههای اطلاعاتی موجود به روش کتابخانهای، بر اساس محتملترین سناریوهای جمعیتی موجود، سعی شده با استفاده از روش تحقیق آیندهنگاری و فن تحلیل روند، جنبههای کیفی و کمی مسئله سالمندی جمعیت ایران و تأثیر آن در مشروعیت زدایی از دولت و درنتیجه چالش امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دو دهه آینده موردسنجش قرار گیرد. یافتهها: بر اساس یافتههای این پژوهش فرایند تأثیرگذاری سالمندی جمعیت بر امنیت ملی ایران در دو دهه آینده، از برآیند سه دسته عوامل مشروعیت زدا شامل مسائل اقتصادی، مسائل رفاه و توسعه و مسائل خانواده حاصل خواهد آمد. نتیجهگیری: درنتیجه بروز مساله سالمندی جمعیت در ایران، تبعات متعدد و گستردهای در حوزههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه و دولت ایران به وجود خواهد آمد؛ بهگونهای که بیم آن میرود که کل سیستم اجتماعی و حاکمیتی دچار بحران و تمام برنامههای توسعهای دچار اختلال و ناکارآمدی حاصل از این بحران منجر به مشروعیت زدایی، به هم خوردن ثبات سیاسی و امنیت ملی کشور گردد؛ بنابراین پیشنهاد میشود تا زمان باقی است نسبت به سیاستگذاریهای لازم برای تقویت این حوزهها اقدام مؤثر صورت گیرد.
سالمندی جمعیت
امنیت ملی
دو دهه آینده ایران
2021
01
09
63
102
https://rahbord.csr.ir/article_124949_c3c4c1538006374f9ce82fceb32f3830.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1399
29
3
تأثیرپذیری ژئوپلیتیکی منافع ملی جمهوری اسلامی ایران از رقابت ناتو و سازمان همکاری شانگهای در آسیای مرکزی
حبیب الله
جمشیدی
حجت
مهکویی
مهناز
گودرزی
مهدی
مومنی
منافع ملی به عنوان مؤلفه اصلی تصمیم گیری در عرصه سیاست خارجی و داخلی برای هر کشوری مطرح است. منطقه آسیای مرکزی بهعنوان یکی از مناطقی که مورد توجه قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای قرار دارد، درحالحاضر، عرصه رقابتهای سازمان همکاری شانگهای با محوریت چین و روسیه و همچنین حضور و گرایش ناتو با محوریت آمریکا برای رقابت با روسیه و چین قرار دارد. ایران در پیرامون خود، مناطق ژئوپلیتیکی چندی را دارد، نمیتواند بدونتوجه به این مناطق و عضویت نداشتن در سازمانهای منطقه ای وابسته به این مناطق، در استراتژیهای منطقه ای و بین المللی خود موفق باشد. پژوهش حاضر با روش کیفی و ماهیت رویکرد روش توصیفی- تحلیلی و همچنین با روش پیمایشی (مصاحبه) با 10 نفر از کارشناسان حوزه امنیتی و آسیای مرکزی که بهواسطه روش نمونه گیری هدفمند و دردسترس که بهطورتخمینی انتخابشده اند، گردآوری و به اشباع نظری رسیده است. هدف این مقاله، بررسی تأثیرپذیری ژئوپلیتیکی منافع ملی ایران از رقابت ناتو و سازمان همکاری شانگهای در آسیای مرکزی است. پرسش اصلی این است که تضاد ژئوپلیتیکی و رقابت شانگهای و ناتو در آسیایمرکزی، منافع ملی ایران را در چه ابعادی تحتتأثیر خود قرار می دهد؟ برایناساس، یافته های پژوهش نشان دادند که : از آنجا که آسیای مرکزی دارای پیوستگی ژئوپلیتیکی با ایران است؛ لذا رقابت ناتو و شانگهای منافع ملی ایران را متأثر کرده است، که در این صورت ایران را ملزم به اتخاذ یک راهبرد مناسب درقالب بازنگری و بازتعریف محیط امنیتی درراستای حفاظت از منافع ملی خود کرده است.
ایران
آسیای مرکزی
ناتو
سازمان همکاری شانگهای
منافع ملی
رقابت
2020
09
22
103
136
https://rahbord.csr.ir/article_124951_4f7e48a6106c6d01eff5b65a0e8e1ba3.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1399
29
3
ویژگیهای راهبردی و قدرت بازدارندگی تسلیحات موشکی با تمرکز بر جمهوریاسلامیایران
علیرضا
زمانیان
حسین
تاجآبادی
ابراهیم
متقی
تولید و گسترش قدرت در عرصه نظامی با محوریت راهبرد توسعه موشکی در دوران پساجنگ تحمیلی در دستور کار سیاستگذاران دفاعی - امنیتی ایران قرار گرفت. سؤالی که مطرح میشود این است که تسلیحات موشکی واجد چه امتیازات و مزایایی هستند که در بین وجوه مختلف قدرت نظامی، موشکها بهعنوان نقطه ثقلِ توسعه قدرت توسط ایران انتخاب شد؟ بنابراین هدف پژوهش حاضر؛ تشریح ویژگیهای راهبردی و قدرت بازدارندگی تسلیحات موشکی با تمرکز بر جمهوریاسلامیایران است. روش پژوهش تحلیلی - توصیفی و منابع گردآوری اطلاعات بهشیوه کتابخانهای است. در پاسخ به سؤال اصلی، فرضیهای که مطرح میشود این است که موشکها با دارا بودن ویژگیهای راهبردی هشتگانه درنهایت بهترین گزینه برای کشوری همچون ایران با ویژگیهای ژئوپلیتیکی خود است، چرا که این امر منجر به تولید و توسعه قدرت نظامی بهمنظور نیل به بازدارندگی و موازنهسازی دربرابر دشمنان و رقبای خود است، این اهمیت زمانی دوچندان میشود که اساساً ایران در محیطی بهشدت امنیتی قرارگرفتهاست. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد، تسلیحات و سامانههای موشکی با ویژگیهای عدم وجود پدافند مؤثر، قابلیت حمل سلاحهای کشتارجمعی، کمک به فرایند انقلاب در نگرش به امور نظامی، افزایش اعتبار بینالمللی، تثبیت و تقویت مؤلفه عمق راهبردی، امتیازات فنی، آسیبپذیری قدرتهای بزرگ و پیشبرد برنامههای فضایی بهترین تسلیحات درجهت ایجاد بازدارندگی و موازنه دربرابر رقبا ازسوی ایران محسوب میشوند.
موشک
جمهوریاسلامیایران
راهبردی
قدرت
بازدارندگی
2020
09
22
137
171
https://rahbord.csr.ir/article_124960_b552e0038812812e361dd689bceb5cec.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1399
29
3
بررسی مدل کنترل راهبردی علوی با رویکرد تجزیه و تحلیل اهمیت-عملکرد در یک سازمان دفاعی و ارائه توصیههای راهبردی
علی
خانی
باتوجه به اینکه فرهنگ حاکم بر جامعه و سازمانهای جمهوریاسلامیایران، فرهنگاسلامی است و مدیریت در هر سازمان و جامعهای به فرهنگ آن بستگی دارد، ما نیازمند آن هستیم که وظایف و نظامات مدیریتاسلامی را در سازمانهای کشور حاکم کنیم. فرهنگاسلامی در سازمانهای دفاعی کشور که با فرهنگ جهاد و شهادت گرهخوردهاند، نمود بیشتری دارد، لذا سازمانها و نهادهایدفاعی کشور نیازمند نظاماتاسلامی در بخشهای مختلف هستند که یکی از این حوزهها، حوزه کنترل است. دررابطه با مدلهای کنترلاسلامی پژوهشهای متعددی انجامپذیرفتهاست که یکی از موارد اخیر آن مدل کنترل راهبردی علوی است، ولی تاکنون اهمیت و عملکرد مولفههای این مدلها در یک سازمان دفاعی موردسنجش قرار نگرفتهاند. سوال پژوهش حاضر این است که هریک از مولفههای کنترل راهبردی علوی در کدام ربع ماتریس اهمیت-عملکرد قرار میگیرند و توصیههای راهبردی متناظر با ماتریس اهمیت عملکرد برای سازمان موردمطالعه چیست؟ مولفههای مدل کنترل راهبردی علوی با استفاده از روش تحلیل اهمیت-عملکرد در سازمان دفاعی موردمطالعه تحلیل شدند که از 128 مولفه این مدل، 28 مورد در ربع تمرکز، 36 مورد در ربع استمرار کار خوب، 29 مورد در ربع اولویت پایین و 35 مورد در ربع اتلاف منابع قرار گرفتند. باتوجه به 4 ربع ماتریس اهمیت-عملکرد، به مدیران سازمان دفاعی پیشنهاد شد که روی مولفههای قرارگرفته در ربع اول تمرکز کنند و عملکرد را افزایش دهند، عملکرد در مولفههای ربع دوم و سوم نیاز به تغییر خاصی ندارد و عملکرد در مولفههای ربع چهارم نیاز به کاهش دارد.
کنترل راهبردی علوی
تحلیل اهمیت- عملکرد
سازمان دفاعی
2020
09
22
173
203
https://rahbord.csr.ir/article_124956_670c74a8aefa0ef3c3bc62666ab2d08c.pdf