2024-03-29T16:19:11Z
https://rahbord.csr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=17056
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
رویکرد آینده پژوهی به آینده انرژی در ایران
فیروزه
خلعتبری
آیندهپژوهی در مورد انرژی یکی از مباحثی است که با توسعه پایدار و پیوستگی همه جانبه کشورهای جهان به یکدیگر ارتباطی ساختاری دارد. بنابراین لازم است آینده انرژی در ایران با عنایت به این دو محور معین شود. با عنایت به الزامات توسعه پایدار، موضوع کاهش آلایندگی انرژی محوری است که در آیندهنگری در مورد انرژی باید به آن توجه شود. در نهایت لازم است برخوردی مسئولانه در بهرهبرداری از امکانات انرژی در کشور ایجاد شود که در کنار آن شناسایی منابع، تدوین راهبرد برای ایجاد انگیزه لازم برای ظهور انرژیهای جایگزین و تجدیدپذیر، تأمین نیازهای سرمایهای بخش انرژی، برخورد عادلانه با مصرفکنندگان و بنگاههای آسیبپذیر و کارآمد بودن مدیریت تولید و مصرف انرژی باید برنامهریزی شود. تحقیقات نشان داده است که بخش انرژی آن قدر بزرگ است که سرمایههای خطرپذیر را جذب کند و در نهایت تمام نشانههای وجود دانش فنی بازدارنده در بخش انرژی مشاهده میشود. در این چارچوب جایگزینی سوختهای فسیلی یک چشمانداز اجتنابناپذیر است
بخش انرژی
آیندهپژوهی
توسعه پایدار
تدوین راهبرد
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124346_9705b63daf002b9aab3f6163d78a7a9f.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
عدالت، عدالت اسلامی و سهام عدالت
صادق
بختیاری
عدالت از مفاهیم آرمانی است که بشر از ابتدای تاریخ تمدن نسبت به آن شناخت اجمالی داشته و برای برقراری آن کوشیده است. از دید بسیاری از صاحبنظران، عدالت، فضیلت و حتی منبع و ریشه همه فضایل است، به طوری که برخی عدالت را در یک کفه و فضایل و ارزشهای دیگر را در کفه دیگر قرار دادهاند.; در این مقاله مفهوم عدالت از منظر فلاسفه قدیم یونان و فیلسوفان معاصر غرب مورد بررسی اجمالی قرار گرفته و عدالت اقتصادی از منظر اقتصاد اسلامی نیز در استفاده بهینه از منابع و امکانات، نبودن فقر و نیاز مادی و توسعه اقتصادی و اجتماعی خلاصه شده است. در قانون اساسی نیز عدالت به عنوان هدف اساسی و سیاستهای کلی اصل 44 آن نیز تماماً با دغدغه عدالت و به منظور تحقق آن مطرح شدهاند.; این مقاله بحث سهام عدالت را نیز مورد بررسی قرار داده و به دلایل مختلف نتیجهگیری نموده است که اجری این طرح میتواند مفهوم ارزشی و مقدس عدالت اقتصاد اسلامی را خدشهدار نماید و از این رو پسوند عدالت را برای این سهام مناسب نمیبیند;
عدالت اقتصادی
عدالت مبادله ای
عدالت توزیعی
سهام عدالت
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124347_e25d24128b91615fc472c72aff5af28b.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
شاخص ترکیبی رتبه اقتصادی کشورهای مهم منطقه آسیای جنوب غربی و دورنمای آن
بهزاد
محمودی
رویا
طباطبایی یزدی
فرزاد
زند
جوامع امروزی بسته به درجه تحقق اهداف خود اقدام به تدوین برنامههایی میکنند تا با عمل به آنها میزان دستیابی به چشم انداز خود را سهلتر و سریعتر نمایند. در سند چشمانداز 20 ساله، ایران کشوری توسعهیافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه میباشد. همچنین از دیگر اهداف این سند، تعامل سازنده و مؤثر در روابط بینالملل است. ; در این گزارش با استفاده از آمارهای اقتصادی جمع آوری شده از کشورهای منطقه به ترکیب متغیرهای اقتصادی که نقش عمدهای در تعیین وضعیت اقتصادی دارند، خواهیم پرداخت که این محاسبات با استفاده از دو روش آماری و ریاضی انجام میشود. تفاوت این دو روش در وزندهی به شاخصهای مورد استفادهای است که در متن گزارش به تفصیل در مورد آنها بحث شده است. در نهایت نیز از نتایج دو روش به رتبه بندی کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی میپردازیم.;
شاخص ترکیبی
آینده نگری
جایگاه اقتصادی
تحلیل پوششی داده ها
سریهای زمانی
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124348_0e5260ab7c6cd8b2ed31892a8f50b345.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
تحلیلی بر اندازه و شیوه حمایت از بخش کشاورزی ایران در نیمه اول دهه هشتاد
امید
گیلانپور
مینا
حجازی
کشور ما به عنوان کشور درحال توسعه صادرکننده نفت با درآمد سرانه متوسط رو به پایین، در خصوص توان حمایت از بخش کشاورزی دارای وضعیت دوگانه ای است. چرا که از یک سو به عنوان کشور صادرکننده نفت دارای یک منبع بیرونی درآمدی است و از سوی دیگر این منبع آن اندازه بزرگ نیست که درآمد سرانه بالایی را برای کشور ایجاد نماید. لذا لزوماً میباید از کارآترین ابزارهای حمایتی برای هر ریال یارانه پرداختی به بخش کشاورزی استفاده نمود. این مقاله میکوشد تصویری تا حد ممکن روشن از وضعیت موجود حمایت از بخش کشاورزی در کشور ارائه کند و با تحلیل تغییرات آن طی نیمه اول دهه هشتاد، مقدمات لازم برای بازنگری در سیاستهای حمایتی بخش را فراهم آورد. نتایج حاصله نشان میدهد که بخش بزرگتری از یارانه پرداختی به بخش کشاورزی مربوط به یارانه نهادههای تولید است که بخش بزرگی از آن یارانه ناخواسته ای است که در اثر سیاستهای حمایت از مصرف کنندگان به صورت ضمنی نصیب این بخش میگردد.(1
حمایت از بخش کشاورزی
معیارکلی حمایت
جعبه زرد
ایران
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124349_4bc7eee482ef62a262446b7948b26687.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
آسیبپذیری و توسعه نظام بهرهبرداری کشاورزی در ایران
غلامحسین
حسینی
آسیبپذیری و توسعه نظامهای بهرهبرداری کشاورزی در ایران همواره تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی بوده است. برنامهریزیهای غیرعلمی و غیرسیاسی استبدادی داخلی از یک طرف و دخالتهای تعریف شده خارجی از طرف دیگر نه تنها توسعه نظامهای بهرهبرداری کشاورزی را از مسیر خود باز میدارد، بلکه در پارهای از مواقع آن را دچار حرکت ارتجاعی کرده و منجر به رکود اقتصادی میشود که از جمله آنها میتوان اصلاحات ارضی و روش تزریق یارانه را نام برد. بنابراین عدم شناخت درست فرصتها و محدودیتهای اقتصادی هماهنگ با وضعیت اجتماعی و سیاسی موجود ممکن است به عنوان مثال به جای نظام بهرهبرداری سرمایهداری روش دیگری را تجویز کند و موجب عقبافتادگی کشور از قافله اقتصاد جهانی شود.
نظامهای بهرهبرداری کشاورزی
اقتصاد سیاسی
فئودال
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124350_2c08193ff1aa8806c4fb122289a29d85.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
تحلیلی بر موانع فراروی آمایش سرزمین در ایران
اسماعیل
? صالحی?
فرزام
?? پوراصغر سنگاچین??
کشور ایران دارای حدود شش دهه سابقه رسمی برنامهریزی عمرانی است و برنامهریزی در خلال این مدت به طور عام و آمایش سرزمین به تبعیت از شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی همواره با تغییرات و دگرگونیهایی همراه و فراز و نشیبهای بسیار زیادی را شاهد بوده است. لذا شناخت این تحولات برای رسیدن به راهکارهای عملی و رفع تنگناها و موانع فراروی آمایش سرزمین بسیار حیاتی میباشد. بررسی سیر تحولات آمایش سرزمین طی سالهای گذشته از این واقعیت حکایت دارد که موضوع عدم تعادلهای منطقهای و عدم استفاده از قابلیتهای سرزمینی و به عبارتی توسعهنیافتگی بخشهای وسیعی از کشور همواره به عنوان یکی از مهمترین دغدغههای برنامهریزان چه قبل و چه بعد از انقلاب بوده است. به همین دلیل نیز طی سالهای گذشته اقدامات گسترده چه در قالب طرحهای مطالعاتی یا تدوین قوانین و مقررات صورت گرفت، اما به دلایل مختلف، این اقدامات عقیم مانده و کماکان موضوع آمایش سرزمین و توزیع عادلانه فعالیتها و جمعیت در پهنه سرزمین در کانون توجهات برنامهریزان و تصمیمگیران کشور قرار گرفته است. ; با توجه به موارد فوق در این مقاله تلاش شده است تا تصویری خلاصه از تحولات برنامهریزی کشور با تأکید بر آمایش سرزمین طی سالهای گذشته ارایه شود و جایگاه آن در نظام برنامهریزی کشور تبیین گردد. در ادامه بهصورت اجمالی به خلاصهای از عدم تعادلهای منطقهای در کشور اشاره و مهمترین ویژگیهای این عدم تعادلهای منطقهای فهرست شدهاند. در بخش آخر نیز تعدادی از مهمترین مسایل و مشکلاتی که در حال حاضر سیاستها و برنامههای آمایش سرزمین با آنها مواجه هستند، مورد تحلیل بررسی قرار گرفته و در بخش پایانی و پس از جمعبندی نیز راهکارهای رفعاین تنگناها و مشکلات ارایه شدهاند. ;
برنامهریزی
آمایش سرزمین
تعادلهای منطقهای
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124351_9e4cdc0339ab0e96eb3b897e7cc23e00.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
ارزیابی کارآمدی و اثربخشی ابتکار عملهای اجتماعی شهری در کشورهای عضو اتحادیه اروپا (URBAN CI)
سیروس
موسوی
فرانک
سیفالدینی
برنامه URBAN CI یکی از 14 برنامه ابتکار عمل اجتماعی اتحادیه اروپا در سطح کشورهای عضو است که با هدف رویارویی با مشکلات شهرهای کوچک و بزرگ در این اتحادیه در زمینه رشد بیکاری، معضلات محیطی، محرومیتهای اجتماعی و مسامحات کالبدی، بهبود و ارتقاء شرایط زیست شهروندان در شهرها و ترویج ابعاد توسعه پایدار شهری اجرا میشوند. این برنامه 118 پروژه را در سطح 15 کشور عضو دربرداشت. این برنامه در فاصله سالهای 1994 تا 1999 میلادی اجرا شد و حدود 3 میلیون نفر جمعیت را در شهرهای هدف منتفع ساخت. مناطق شهری هدف این برنامه شامل نواحی پیرامونی شهرها (38 درصد)، مناطق داخلی شهرها (32 درصد)، مراکز تاریخی شهرها (19 درصد) و واحدهای همسایگی با خصوصیات گوناگون (11 درصد) بودند. در این برنامه برای انتخاب شهرها و نواحی شهری هدف از سه معیار اندازه جمعیت (با اولویت شهرهای بالای 100 هزار نفر جمعیت)، خصوصیات جغرافیایی محل، و خصوصیات اجتماعی - اقتصادی ناحیه (بیکاری، فرسودگی بافت شهری، وضعیت نامناسب مسکن و مطلوبیت اجتماعی) استفاده شد. ; در سال 2003، پس از اجرای این برنامه در سطح کشورهای عضو اتحادیه اروپا، کارآیی و موفقیت آن در دستیابی به اهداف تعیین شده، مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج آن در این مقاله تلخیص شده است. این ارزیابی بر اساس مجموعهای از اهداف اصلی تدوینشده توسط کمیسیون اروپا و همچنین اهداف تعریفشده توسط کشورهای عضو اتحادیه در سطح ملی و بهطور خاص انجام شد. ;
برنامه URBAN
ابتکار عمل اجتماعی
فعالیت شبکهای
ارزیابی پس از اجرا
توسعه شهری
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124352_1cce786939a89f88882153e8a281680d.pdf
فصلنامه علمی راهبرد
راهبرد
1028-3102
1028-3102
1388
17
3
بحث و بررسی نرخ رشد جمعیت کشور
حامد
شکوری گنجوی
شکیب
طاهری
داشتن تصویری روشن از مسیر پیش رو، لازمه اطمینان از حرکت صحیح و برداشتن گامهای استوار در آن است. بدون شک آمار جمعیتی در تعیین مسیر صحیح برای برنامهریزی توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیار حائز اهمیت است. طبق سرشماری سال 1385، میانگین ده ساله نرخ رشد جمعیت برابر با 61/1 درصد بوده است. یک بررسی تقریباً ساده ریاضی که این مقاله به آن پرداخته، نشان میدهد که برخلاف برخی تصورات عمومی که حتی در میان کارشناسان شایع است، نرخ رشد جمعیت در همین حد یا کمتر از آن نخواهد بود. همچنین با استفاده از روش درون/برونیابی مکعبی نشان داده میشود که موج جدیدی از افزایش جمعیت با نرخ رشدی بین 2 تا 5/2 درصد در پیش روست. این حقیقت میتواند بسیاری از برنامهریزیهای کشور را تحت الشعاع قرار دهد که باید مد نظر برنامهریزان و سیاستگذاران کشور قرار گیرد.
رشد جمعیت
جمعیت ایران
پیشبینی نرخ رشد
درونیابی (برونیابی) مکعبی
2009
09
23
https://rahbord.csr.ir/article_124353_c732824af5bb06a365647eee77d3d460.pdf