TY - JOUR ID - 136736 TI - پایش محیط‌زیست ایران در افق سند چشم‌انداز، دوره 1385-1395 (عملکرد تطبیقی با کشورهای منطقه و شناسایی حوزه‌های بحرانی) JO - فصلنامه علمی راهبرد JA - RAHBORD LA - fa SN - 1028-3102 AU - عسگری, نقی AU - احمدی, اصغر AU - امین اسماعیلی, حمید AD - گروه برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای/پژوهشکده علوم توسعه/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی AD - گروه روانشناسی اجتماعی/پژوهشکده علوم توسعه/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی AD - گروه مدیریت/پژوهشکده علوم توسعه/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 30 IS - 2 SP - 333 EP - 362 KW - محیط زیست مطلوب KW - سند چشم انداز KW - ایران KW - پایش KW - شاخص ترکیبی DO - N2 - برخورداری از محیط‌زیست مطلوب یکی از آرمان‌های سند چشم‌انداز 1404 است. منظور از محیط‌زیست مطلوب چیست و چگونه می‌توان از حرکت کشور در راستای این آرمان اطمینان یافت؟ هدف این مقاله ارائه مدلی برای پایش محیط‌زیست ایران و 25 کشور موضوع سند و پایش وضعیت آنها در سه مقطع 1385، 1390و 1395 است. ابتدا مدل استخراجی از مبانی نظری و پیشینه براساس نظر خبرگان با استفاده از مصاحبه گروهی متمرکز، پرسش‌نامه، دلفی، ضریب تغییرات و میانگین وزن نسبی در قالب 7 شاخص و‌ 17 متغیر، نهایی و با تکنیک تاپسیس و بر اساس داده‌های ملی و بین‌المللی تبدیل به شاخص ترکیبی شده است. سپس وضعیت و عملکرد محیط‌زیست ایران و کشورهای موضوع سند به طور کلی و در ابعاد هفتگانه بررسی شده است. نتایج، نشان‌دهنده‌ عملکرد و روند نامناسب زیست‌محیطی ایران و کشورهای منطقه است. بااین‌حال ایران در سال 1395 در رتبه هفتم منطقه و بالاتر از رقبای منطقه‌ای خود (بجز ترکیه) قرار دارد. از طرف دیگر شدت کاهش شاخص در ایران با نرخ 1.02 بیشتر از متوسط و کشورهای اصلی (بجز عربستان و مصر) بوده است. عملکرد ایران در چهار شاخص آب شرب و بهداشت؛ تنوع زیستی، زیستگاه‌ها و جنگل‌ها و مراتع؛ اقلیم و انرژی؛ و منابع آبی، نسبت به کشورهای مهم منطقه بدتر، در دو شاخص «سکونتگاه‌ها» و «کشاورزی» بهتر و در شاخص کیفیت هوا، فاقد داده‌های کافی برای ارزیابی است. در پایان با اشاره به حوزه‌های بحرانی، اولویت‌های سیاست‌گذاری پیشنهاد شده است.  UR - https://rahbord.csr.ir/article_136736.html L1 - https://rahbord.csr.ir/article_136736_2d5d84d0037281e16ab78a008da1227f.pdf ER -